Edna Ferber – Het purperen land. Vertaald uit het Engels (So Big) door Lisette Graswinckel. ISBN 978-90-468-2145-9, 319 pagina’s, €19,99. Amsterdam: Nieuw Amsterdam 2016.
Jonge poëtisch ingestelde onderwijzeres trouwt een boer en komt alleen te staan met haar zoontje Dirk ‘ZoGroot’.
Selina wil meer van de wereld zien dan het dorp waarin ze opgroeide en een culturele, vrijzinnig ingestelde opvoeding heeft genoten. Ze droomt van een leven zoals romans het haar voorschotelen. Zodra ze de kans krijgt te vertrekken grijpt ze die en reist ze van huis naar een boerendorp van de Nederlandse gemeenschap in High Prairie. Het is eind negentiende eeuw. Het leven op het platteland is hard en bepaald niet cultureel booming.
De jonge Selina betrekt een kamer op een boerderij en begint haar werkende leven. Als ze een arme groenten-boer tegenkomt trouwen de twee. Zij krijgen een zoon die Dirk heet, bijnaam ZoGroot, naar het spelletje dat Selina speelt als haar zoontje klein is.
Echtgenoot Pervus DeJong sterft al na vrij korte tijd en dan staat de idealistische Selina er alleen voor. De ogen van alle bewoners om haar heen zijn kritisch op haar gericht, want ‘een vrouw houdt geen bedrijf, die is er voor het huishoudelijk werk’. Reden te meer voor Selina om de uitdaging op haar schouders te nemen. Vanaf dat moment is Dirk haar enige levensdoel. Het jongetje moet de kansen krijgen die zíj gemist heeft en een cultureel en artistiek belangwekkend bestaan gaat leiden. Selina legt er alles voor terzijde en ploetert dag en nacht op haar kleine boerderij.
Edna Ferber (1885-1968) was romancier, toneelschrijver, journalist en lid van de roemruchte literaire club Algonquin Round Table. Ferber geloofde heilig in deze roman, maar was toch bovenmatig bang voor slechte verkoopresultaten. Onterecht. Het boek werd een bestseller en won de Pulitzer Prize. Ook haar volgende romans werden kaskrakers.
In het eerste, poëtisch geschreven deel van dit boek is de hoofdrol weggelegd voor de fijnzinnige Selina, in het tweede deel speelt de inmiddels volwassen Dirk de hoofdrol.
Dat geeft een opmerkelijke tweedeling, waarin ‘vrouwelijk’ en ‘mannelijk’, bijna hoekiger, wordt geschreven. Ferber is een meester is het geven van fraaie vergelijkingen, het tekenen van het ‘purperen land’ – waar dit boek speelt – dat vol staat met rode kolen. Bijna schilderend schrijft ze dan, een visueel ingestelde lezer zal genieten van haar schrijvend penseel. De nuchterder Dirk wordt heel anders getekend, ook in zijn botsingen met zijn moeder die teleurgesteld is dat haar zoon zijn architectencarrière ruilt voor een beroep in de financiële wereld.
Het verhaal, de weergave van het tijdsbeeld met alle veranderingen op sociaal, cultureel en technisch gebied en niet te vergeten de invloed die de Eerst Wereldoorlog heeft op het leven van de mensen, maken dit een schitterend boek. Dat het de hoogste Amerikaanse literaire prijs won verbaast mij niets.