Pierre Jarawan – De zoon van de verhalenverteller. Vertaald uit het Duits (Am Ende bleiben die Zedern) door Lilian Caris. ISBN 978-94-027-1600-9, 446 bladzijden, €19,95. Amsterdam: HarperCollins Holland 2017.
Duits-Libanese jongen zoekt in het land van zijn ouders naar zijn verdwenen vader.
Samir is de in Duitsland geboren zoon van Libanese vluchtelingen. Zijn jeugd is gelukkig. Hij heeft de bijzonderste vader ter wereld. Want vader Brahim kan met iedereen goed overweg, is altijd bereid een feest te organiseren en – dat is het belangrijkst – hij is een meester in het vertellen van verhalen. Van die gave profiteert iedereen die hem kent, maar Samir nog het meest omdat vader voor zijn zoon sprookjesachtige verhalen verzint die in zijn vaderland Libanon spelen. Samir vertelt de verhalen weer door aan Yasmine, de dochter van vaders vriend Hakim die haar in zijn eentje opvoedt.
De wereld is mooi voor Samir. Tot de dag dat vader per ongeluk een dia vertoont waarop hij met een andere jonge man staat, in legeruniform en met een wapen. Plots wordt vader stil. En dan, de nacht nadat vader Samir voor het slapengaan een verhaal heeft verteld waarin afscheid een grote rol speelt, verdwijnt vader spoorloos. De jongen is dan acht jaar oud.
Zoeken blijkt zinloos, vader komt niet meer terug. Het drukt een zwaar stempel op het gezin, en vooral op Samir die blijft treuren en zoeken en het onverdraaglijk vindt dat zijn moeder na jaren de draad van haar leven weer oppakt.
Samir kan vader nooit uit zijn gedachten zetten. Twintig jaar later als hij zijn vriendin ten huwelijk vraagt, weigert zij zijn aanzoek. Samir moet eerst loskomen van zijn vader. Daarna kan zij pas plaats voor hem maken. Samir reist af naar Libanon in de hoop antwoord te krijgen op zijn vragen of zelfs – en daar hoopt hij op diep in zijn hart – zijn vader terug te vinden.
Pierre Jarawan (1985) woont in München. Hij wordt beschouwd als het Duitse poetryslam-talent. Hij werd geboren in Jordanië als zoon van een Libanese vader en een Duitse moeder. Toen hij drie was emigreerde de familie naar Duitsland. Voor deze debuutroman ontving hij de Bayerische Kunstförderpreise 2016.
In de roman komen in flashbacks de problemen en oorlogssituaties in Libanon aan de orde. Ook de bemoeienissen van de andere landen in het Midden-Oosten komen aan bod. Als Libanon steeds meer vluchtelingen uit Syrië krijgt wordt de sfeer in het land benauwender. Waar geloven en culturen voorheen eensgezind samenwoonden worden er opeens scheidslijnen gezet die families en buurten splijten.
Voor Samir speelt de vraag aan welke kant zijn vader stond. Wie gaf hem de wapens in handen die hem uiteindelijk toch deden vluchten, de wapens waarmee hij op de beruchte foto stond? Hij onderneemt samen met een taxichauffeur, die hij als een vriend in vertrouwen neemt, een tocht door Libanon, her en der vragend naar eventuele bekenden van zijn vader of diens naaste familieleden.
Dit is een prachtig boek dat je ademloos leest, ondanks dat de cultuur uit het Midden-Oosten de westerse lezer soms vreemd is. De ‘vreemde cultuur’ verrijkt het boek, doordat achter de sprookjes van vader Brahim diepe waarheden blijken te schuilen. De verteltraditie uit de Oriënt, zoveel levendiger dan in het nuchtere Westen, vlecht de symbolen tot een geleide voor de weg die Samir moet volgen. Uiteindelijk delen Oost en West een en dezelfde waarheid: vaders mogen en kunnen nooit echt uit het leven van hun zonen verdwijnen.
Wie met dit boek begint blijft lezen, het is een echt rode-oren-boek. Lees en herlees, want door de boeiende verteltrant en het vaak poëtische taalgebruik zal ook dat laatste zeker gebeuren.
Een meesterlijk en bijzonder boeiend debuut voor zo’n jonge schrijver. Daar kunnen we nog veel van verwachten.