De prijs van de twijfel

Ingewikkelde relaties rond de dood

Heikele familiekwesties en Eros in het nauw.

Als Thomas Berg in de vooravond van 30 april door zijn vriendin Freya Bonen onverwachts wordt uitgenodigd voor een etentje, heeft hij geen idee wat de aanleiding daarvoor is. Vlak voor zij hem ophaalt realiseert hij zich dat zij die dag een half jaar geleden een relatie kregen, dat zij ongetwijfeld verwacht had dat hij háár zou uitnodigen en toen dat niet gebeurd was zélf maar het initiatief genomen had. Geen beste beurt. Maar het wordt die avond nóg lastiger. Want als zij hoog in het Brusselse Atomium aan tafel zitten legt Freya hem een plan voor. In de Leuvense binnenstad wordt het nieuwbouwproject Burenberg gebouwd, wat vindt hij ervan om daar samen een huis te kopen en te gaan samenwonen? Thomas wordt door twijfel overvallen. Hun relatie is geweldig, zeker, maar wil hij nu echt gaan samenwonen? Hij houdt af, zegt dat hij erover moet nadenken. Dat valt Freya zichtbaar tegen.

Alsof de duvel ermee speelt wordt Berg drie dagen later naar Burenberg geroepen: er is op het bouwterrein een Poolse arbeider zo zwaar mishandeld, dat hij kort erna aan zijn verwondingen bezwijkt. De man lag bij een loods, waarin een opslag was van kostbare oldtimers. Eigenaar van de loods en de inboedel was Simon Bonen, de broer van Freya, met wie Berg nog geen kennis had gemaakt. Heeft de moord op de Pool met de loods en de oldtimers te maken? In dat geval zou Thomas Berg het onderzoek moeten overdragen aan een van zijn collega’s, want dat staat hij té dicht op de zaak.

Thomas Berg aarzelt. Hij begint aan zijn onderzoek, zet zijn mensen aan het werk op de gebruikelijke manier, alle feiten moeten worden nagelopen, er mogen nergens losse eindjes blijven hangen. En dan valt er een tweede dode: Simon Bonen zelf. Berg en zijn team zijn inmiddels een aantal feiten over de man te weten gekomen die sommige zaken in een extra treurig maar ook merkwaardig daglicht zetten, zaken die Freya – die zo’n ontzettend goede band had met haar broer – helemaal niet wist. Berg wil Freya zelf op de hoogte stellen van Simons dood, maar hij zal die dag ook meteen onderzoeksrechter Hove vertellen van de relatie die hij heeft met de zus van het slachtoffer. Hove zou geen seconde aarzelen hem van het onderzoek af te halen. Berg zou normaliter worden vervangen door zijn tweede man Coens, maar uitgerekend nu is die naar zijn ouderlijk huis in verband met het overlijden van zijn vader. Lou zal daarom degene zijn die de leiding van het onderzoek op de schouders krijgt. Lou… Berg vraagt zich af of ze wel capabel genoeg is hiervoor. Hij draagt over, met een hart en hoofd vol twijfel. En Lou voelt zich gruwelijk becommentarieerd en gekwetst als Thomas enige kritiek op haar handelen uit. De sfeer wordt er niet beter op. Maar intussen moeten er nu twee moorden worden opgelost. En Simon laat een aantal geheimen achter die nu pas boven tafel komen. Geheimen die vragen oproepen. En wie liegt zaait twijfel, dat blijkt ook hier weer het geval.

Auteur

Jo Claes (1955) was van 1984 tot zijn pensionering in 2016 docent Nederlands en Engels in het voortgezet onderwijs. Hij debuteerde in 1985 met De stenen toren, en won hiermee de Beste Debuut-prijs. Claes is deskundige in iconografie, katholiek erfgoed en hagiografie, religieuze onderwerpen die in zijn misdaadromans prachtig worden ingezet. Hetzelfde geldt voor Claes’ liefde voor de taal, de lezer plukt er de vruchten en passant van mee.

In 2008 verscheen De zaak Torfs, daarin verscheen Thomas Berg voor het eerst ten tonele.  Deze inspecteur – voor kenners: met trekken van de Engelse inspector Morse – verwierf meteen de sympathie van de lezer. Claes hield de man in de pen. Deze misdaadroman is inmiddels de achttiende Berg.

Jo Claes heeft een prachtige pen en bedenkt voor zijn Leuvense misdaadromans bijzondere plots. Hij heeft een grote schare bewonderaars, uw recensent is er één van.

Mis hem niet, deze nieuwe Jo Claes. Hij is het lezen weer dubbel en dwars waard.

Jo ClaesDe prijs van twijfel. ISBN 9-789-052-409-32-0, 400 pagina’s, €24,99. Antwerpen: Houtekiet Uitgeverij 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld voor De prijs van de twijfel

De kibboetsdochter

Ontsnapt maar toch niet vrij

Geschiedenis van vier Joodse generaties.

In deze historische en gedeeltelijk autobiografische roman wordt de geschiedenis geschetst van vier generaties uit een Joodse familie. Het begint in 1892 met Diether en Herta Grossenbreden die wonen  in Mattierzoll, een dorp in Nedersaksen. Zij bezitten een graansilo en een bietensapfabriek. Aan het begin van de 20-ste eeuw kunnen zij als Joden nog goed functioneren in Duitsland. In de jaren dertig gaat dat veranderen. Zij worden geconfronteerd met een pogrom in Kisjinev, de opkomst van nationaalsocialisme en de Kristallnacht. Enkele familieleden kiezen ervoor te emigreren naar Palestina. Uitvoerig wordt beschreven hoe sommigen zich vestigen in een kibboets. Ook de conflicten met de buurlanden in de Zesdaagse Oorlog en de Jom Kippoer-oorlog worden beschreven. Tenslotte is er het vertrek van Talila, de ‘kibboetsdochter’, naar Nederland. Het is dan 1976.

Auteur

Tsafrira Levy, geboren en opgegroeid in Israël, woont sinds 1976 in Nederland en werkte als psychotherapeut. Vanaf 1997 publiceert ze in het Nederlands proza en poëzie, waaronder ook enkele vertalingen uit het Hebreeuws.

Het gezin van Alma en Kurt Kahn met hun kinderen Paul-Ber en Hanna (tweede generatie) vertrekt als eerste naar Palestina. De Duitsers laten hen gaan als ze een speciale uitreisbelasting betalen. Vanuit Napels gaan ze met een groot passagiersschip naar Palestina. Bij aankomst wordt spontaan gereageerd. Bijna iedereen op het dek begon spontaan te klappen en het Hatikwa te zingen, het nationale lied van de hoop op een vrij leven als Joden in een eigen staat. Het gezin wordt goed ontvangen en gezien de verslechterende toestand in Duitsland nodigen ze hun familie dringend uit om ook te komen.

Zoon Paul-Ber krijgt een Joodse naam: Dov. Hij gaat zich interesseren voor politiek en wordt lid van de marxistische club. Via deze club gaat hij wonen in de Kibboets Heftziba. Ze leven daar als een grote familie die alles deelt. Het gaat om rechtvaardigheid en gelijke kansen. Dov verricht eenvoudig boerenwerk. Met zijn studie is het gedaan, want hij mag alleen studeren als het om nuttige vakken gaat. Wat de gezinnen betreft werken beide ouders. De kinderen wonen apart. De baby’s worden al direct bij de moeder weggehaald. Ze houden wel contact, maar alleen op bepaalde tijden.

Niet iedereen van de familie heeft het naar zijn zin in Heftziba. Daarom wordt besloten te verhuizen naar de kibboets HaMa‘apil. Hoofdpersoon in dit gedeelte is Talila. Ze is een zelfbewuste jonge vrouw die haar eigen weg wil gaan, maar de belangen van de kibboets gaan voor. Ze wil een bepaalde studie volgen maar krijgt geen toestemming. Haar wordt gezegd: Vraag je nu om voor jou privé een studieroute te regelen op kosten van de kibboets, waar alleen jij baat bij zult hebben? Talila is heel boos, maar ze moet zich houden aan de tien geboden van de kibboets. In de roman worden ze alle tien genoemd. Enkele voorbeelden:

Dien het land en het socialisme met je pioniersgeest.                                                                   Blijf trouw aan de groepspolitieke lijn, gehoorzaam de leiders. Wees wilskrachtig, zowel lichamelijk als geestelijk. Blijf zuiver, drink niet, rook niet. Houd je seksueel rein.

Talila houdt het niet meer uit in de kibboets. Ze gaat studeren in Tel Aviv. Haar familie vindt het verschrikkelijk, maar ze wil zich ontworstelen aan de groepsdruk. In Tel Aviv ontmoet ze een Nederlandse student op wie ze verliefd wordt. Ondanks dat hij niet Joods is, ontstaat er een relatie. Ze besluit zelfs met hem naar Nederland te gaan om daar te gaan studeren. Haar ouders snappen niet dat zij als kibboetsdochter naar Nederland kan gaan. Na Polen is in dat land in de Shoah het hoogste percentage Joden vermoord. Talia gaat toch. Het is 1976 als ze naar Nederland vertrekt, naar haar geliefde en om een studie psychologie in Groningen te beginnen.

De Kibboetsdochter is een waardevol en interessant boek dat ons inzicht geeft in een stuk geschiedenis dat voor de meeste Nederlanders onbekend is. Dat de schrijfster er voor koos vier generaties van een familie te beschrijven heeft als consequentie dat er een overvloed van romanfiguren in het boek voorkomt, ingewikkeld! Jammer dat er niet een stamboom is opgenomen die de relaties verduidelijkt.

Een indringende historische roman.

Tsafrira LevyDe kibboetsdochter. ISBN 978-94-6365-591-0, 436 pagina’s, € 27,50. Leeuwarden: Uitgeverij Elikser 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Geschiedenis | Reacties uitgeschakeld voor De kibboetsdochter

Alle zondaars zullen bloeden

Méér dan moord…

In de hel is ruimte zat.

Als het zwart-witte stadje Charon voor het eerst een zwarte sheriff kiest is dat een oude bekende, Titus Crown, geboren en getogen in Charon. Vóór deze benoeming had hij een mooie functie bij de FBI, maar na het overlijden van zijn moeder besluit Titus terug te keren naar huis, naar zijn volkomen ontredderde vader die aan de drank is gegaan. Titus heeft als zwarte sheriff een taboe doorbroken, maar dat houdt niet in dat een deel van de (witte) bevolking niet toch nog op hem neerkijkt als zwarte: hij is een neger met een penning, voor een deel van de zwarte bevolking: zwart van buiten, wit van binnen. Titus besluit zich strikt aan alle regels te houden, voor of tegen zwart of wit. Maar dan wordt op de middelbare school de geliefde (witte) leraar mr. Spearman doorgeschoten door een zwarte leerling, Latrell. De jongen is volkomen verdwaasd, gilt dat Spearman een zwarte engel des doods is, een duivel. Hij komt met het wapen in de hand op Titus af, die vergeefse pogingen doet de jongen te kalmeren. Maar voor Latrell zijn wapen kan laten vallen, wordt hij neergeschoten door de hulpsheriff Roger. Twee doden, een zwarte en een witte. Waarom vonden zij de dood? Wat bond hen of juist niet?

De angst en de verontwaardiging in Charon City zijn groot. Mr. Spearman was een algemeen geliefde docent. Maar als Titus Crown als deel van het onderzoek de telefoons van Spearman en Latrell napluist en als gevolg daarvan huiszoeking doet bij Spearman, stuit hij op gruwelijke, dramatische beelden. De vriendelijke Spearman was buiten schooltijd een verschrikkelijke misdadiger, een seriemoordenaar zelfs, zo blijkt uit het gevonden materiaal. Waarom hebben de sheriffs vóór hem nooit alarm geslagen? Diep in zijn hart weet Titus het antwoord: omdat Spearmans slachtoffers zwart waren. En hij weet ook dat heel veel mensen deze beschuldiging naar die ‘aardige meneer Spearman’ nooit zullen geloven als hij niet met keihard bewijs komt.

Hij richt zich op. Vastberaden. Sinds zijn benoeming was hij voor een aantal vrienden zijn voornaam kwijtgeraakt, maar zij, vaak witten, die op hem neerkeken noemden hem, neerbuigend, wél bij de naam. Vanaf dát moment, besluit hij, is hij voor iedereen de sheriff, een man met een verantwoordelijke functie. In die functie zal hij de daders – Spearman en anderen – bij de kraag vatten, hoeveel jaren geleden zij ook hebben gemoord. ‘Alle zondaars moeten bloeden’, neemt hij zich voor. Dat hebben de achterblijvers verdiend.

Het wordt Titus en zijn team niet eenvoudig gemaakt. Geheimen, verborgen of zichtbaar racisme, alles komt bloot te liggen. Titus opereert als een held, rechtschapen en koelbloedig.

Auteur

Shawn Andre Cosby (1973) is een misdaadfictieschrijver uit de Southern Noir. Hij woont in Gloucester, Virginia aan de York River. Cosby schreef vier misdaadromans waaronder Een laatste uitweg en Vlijmscherpe tranen. Met zijn debuut stond hij meteen in de top tien van de New York Times. Hij won diverse prijzen zoals Book Prize 2020. Vlijmscherpe tranen wordt verfilmd. De International Thriller Writers, een vereniging verspreid over 49 landen met een lidmaatschap van 4500 leden, noemde Cosby’s roman Blacktop Wasteland ‘ de beste Hardcoverfictieroman van 2021’.

Titus Crown is een held, een man die zijn principes nooit verloochent, een man die weigert de woorden zwart en wit in de mond te nemen als het over mensen gaat. Cosby zet hem krachtig neer in een boek dat boeit van de eerste tot de laatste pagina.

Dit is een werkelijk briljante misdaadroman zoals ze zelden geschreven worden.

S.A. Cosby – Alle zondaars zullen bloeden. Vertaald uit het Engels (All the Sinners Blood) door Henk Moerdijk. ISBN 9-789-044-3673-48, 367 pagina’s, €23,99. Amsterdam: The House of Books 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld voor Alle zondaars zullen bloeden

België door de ogen van Suske en Wiske

Stripverhalen over de naoorlogse geschiedenis 

Aspecten van Suske en Wiske die je bijblijven.

Vrijwel iedereen kent de Belgische stripreeks Suske en Wiske, bedacht en oorspronlelijk getekend door Willy Vandersteen (1913-1990). De verhalen verschenen van 1945 t/m 2022 in De (Nieuwe) Standaard. De strips hebben in 1977 de geschiedenis van België in beeld gebracht. Deze geschiedenis door de ogen van Suske en Wiske wordt beschreven door dertien kenners en fans. 

Samensteller

Lisa Noteris studeerde internationale politiek en communicatiewetenschappen. Ze is freelance journalist, interviewer en copywriter. Ze schrijft onder andere voor MO Magazine, De Groene Amsterdammer, De Tijd en de Stripgids.

Walter Zinzen schrijft in 1946 het verhaal De vliegende aap over, Suske, Wiske en tante Sidonia die een broer van Lambik bezoeken die in Afrika woont. Er was nog weinig bekend over dat continent. De enige bron van informatie kwam van missionarissen. Zij vertelden dat er in Congo nog heel wat menseneters waren. In het verhaal komt slechts één blanke voor, de andere personages zijn wilden met een bot in hun haar. Ze willen Suske, Wiske en Lambik gaar stoven. Is er sprake van racisme? Volgens de schrijver niet, want Wiske kon aan de kookpot ontsnappen door te roepen: ‘Mijne heren, we zijn allemaal mensen onder elkaar’ Overigens spreken de inboorlingen een soort koeterwaals, krom Nederlands, bijvoorbeeld: ‘Krokodil zij Jujubeke opeten willen.’

Walter Pauli onderzocht tot welk sociaal milieu Wiske en consorten behoorden. Vandersteen wilde van meet af aan een herkenbare Vlaamse volksstrip te maken. Volgens Pauli gelukte dit niet. Vandersteen richtte zich op de lezers van de krant, de ruggengraat van het katholieke Vlaanderen: het hogere ambtenarenkorps, cultureel geïnteresseerde leerkrachten, middenstanders en kaderpersoneel. Tante Sidonia wordt gesitueerd bij de middenklasse. Dat geldt niet voor Lambik. Deze manifesteert zich als werkmens. In de strip De ringelingschat heeft Lambik een discussie met een tramconducteur. Hij voelt zich slecht behandeld en zoekt steun bij de medepassagiers. Als reactie hoort hij: ‘Excuses! Wij zijn geen werkvolk. U ziet toch dat wij employés zijn’.

Sarah van Bouchaute probeert uit de verhalen een karakterschets te maken van tante Sidonia. Zich schikkend naar de tijdgeest wijdt Sidonia zich plichtmatig aan huishoudelijk werk. In de strip Beminde Barabas ruilt ze tijdelijk met Lambik: hij huisman en zij loodgieter. Sidonia is vrijgezel. Ze is wel steeds op zoek naar een man om mee te trouwen. Lambik is een voor de hand liggende partner, maar hij vindt haar niet mooi genoeg. Soms beledigt hij haar en krijgt dan als reactie een schoen tegen zijn achterhoofd. Regelmatig wordt Sidonia getroffen door een toeval. Ze knalt met haar hoofd op de grond en slaakt de kreten ‘eeek’ of ‘woea’. In de strip De Tuf-Tuf-club zit tante Sidonia na een aanval met haar voeten in een mosterdvoetbad.

Dit waren drie voorbeelden van de dertien verhalen. Andere onderwerpen zijn : de dierfiguren in de strips, de Spaanse Nederlanden, Barabas en wetenschap, de taal van de tekstballon, de jongerencultuur, Suske en Wiske in Nederland, de koningskwestie, censuur en katholieke strips. Een leuke bundel, jammer dat er geen voorwoord in staat. Helaas ontbreken ook illustraties.

Een verrassende kijk op de Suske en Wiske strips.

Lisa Noteris (samensteller) – België door de ogen van Suske en Wiske. ISBN 978-90-5240-893-4, 197 pagina’s, € 22,99. Antwerpen: Uitgeverij Houtekiet 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Cultuur, Geschiedenis | Reacties uitgeschakeld voor België door de ogen van Suske en Wiske

Moederliefde

Een moeder, een zoon, een kelder

Denken tot je een ons weegt.

Als de bekende, altijd druk bezige journalist Leen Salverda (27) een telefoontje van zijn moeder krijgt dat heit, zijn vader, een licht hartinfarct heeft gehad, reist hij spoorslags naar zijn ouderlijk huis. Hij is al maanden niet bij zijn ouders in Enkhuizen langs geweest, maar deze situatie vraagt om spoed. Als hij arriveert, blijkt zijn moeder gelogen te hebben, ze vertelde een smoes om hem thuis te krijgen. Leen besluit de volgende dag meteen weer te vertrekken. Maar als hij ontwaakt, blijkt hij in een kelder te zijn opgesloten. Zijn moeder moet hem verdoofd hebben, als apotheker een eenvoudig karweitje voor haar. Waarom ze dat gedaan heeft? Als ze hem eten komt brengen weigert ze antwoord op die vraag te geven. Leen, vroeger Lenny genoemd, moet maar eens heel goed nadenken. Als hij het antwoord op de vraag weet, laat ze hem vrij. En echt, ze heeft het beste met hem voor, beweert ze ook nog.

Daarvan is Leen minder overtuigd. Hij is een beroemd interviewer, werkt voor het kleine kwalitatief hoogstaande blad OOG, zijn hoofdredacteur wacht op een verhaal. Maar moeder weigert hem telefoon of laptop te bezorgen. Nadenken moet hij. Meer niet. Als hij weet wat moeders reden voor de opsluiting is zal ze hem vrijlaten. Leen breekt zich het hoofd. Zijn tante Gaath, een bekende politica is verdwenen. Haar jonge dochter Roos heeft zeventien jaar daarvoor een val gemaakt die haar tot een plant maakte. En Leen weet van meer. Maar moeder ook. Dus dat kan de oorzaak van de opsluiting niet zijn., Hij werkt voor een klein tijdschrift, niet voor een grote, ronkende krant, dat bevalt moeder ook al niet, maar zou dat…? De tijd gaat voort. De periode dat Leen opgesloten zit wordt steeds langer, de dagen rijgen zich aaneen tot weken. En op een dag komt moeder hem tot overmaat van ramp ook nog eens laten zien dat iemand zijn identiteit heeft gestolen. Een andere journalist met de naam Leen Salverda schrijft oppervlakkige, waardeloze verhalen. In een bekend tijdschrift. Daar gaat zijn goede naam! Ook dat nog! De raadselen stapelen zich op. En hij zit daar maar, werkloos, in die kelder onder het wakend oog van moeder die altijd beweert zo dol op hem te zijn.

Auteur

Femmy ten Cate studeerde aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht. Ze was jarenlang journalist en twintig jaar lang hoofdredacteur van het tuintijdschrift Groei & Bloei. Na een burn-out schreef ze het boek Reset Jezelf. Deze thriller is haar romandebuut.

Leens verblijf in de kelder duurt en duurt. Het valt hem zwaar. Maar ook de lezer zal regelmatig worden bekropen door een gevoel van ongeduld. De auteur schrijft vaardig, maar niet bepaald meeslepend. En dat laatste is toch waarom een thriller vraagt, óók en júist als er ter aanmoediging op de kaft de inmiddels geijkte – en steeds nietszeggender – term ‘literaire thriller’ is toegevoegd.

Samenvattend: Moederliefde is niet slecht maar ook niet echt goed. Een aardige plot, maar af en toe wat tempo had beslist geen kwaad gekund.

Femmy ten Cate – Moederliefde. ISBN 9-789-4922-416-96. 247 pagina’s. € 22,95. Utrecht: Uitgeverij Magonia 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Fictie | Reacties uitgeschakeld voor Moederliefde

De pianostemmer

Het repareren van een vleugel in de jungle

Exotisch avontuur.

De Londense pianostemmer Edgar Drake krijgt in 1886 een curieus verzoek. Hem wordt gevraagd af te reizen naar de jungle van het nog nauwelijks gekoloniseerde Birma om daar een bijzondere vleugel te repareren. De eigenaar van het instrument, dokter Anthony Carroll, speelt een belangrijke rol in de pacificatie van de opstandige Birmezen.

Na enige aarzeling besluit Drake aan het verzoek te voldoen en reist af naar het verre Burma.  Ter plekke aangekomen ervaart hij een enorme cultuurschok. Hij maakt kennis met de excentrieke dokter en begint met de reparatie van de piano. Nadat hij zijn werkzaamheden heeft beëindigd wil de dokter hem inschakelen om de relatie van de Britten met opstandige Birmese stammen te verbeteren.

Auteur

De Amerikaanse schrijver, bioloog en arts Daniel Mason (1976). De pianostemmer is zijn debuutroman. Daarna schreef hij onder meer de bestsellers De wintersoldaat en North Woods. Zijn werk is in 28 talen vertaald en bewerkt voor opera en toneel. Hij is hoofddocent klinische psychologie aan de universiteit van Stanford.

Boek I, behandelt hoe Drake wordt overvallen door het merkwaardige verzoek en uiteindelijk besluit zijn vrouw Katherine achter te laten en af te reizen naar Birma. De lange reis per schip en trein wordt uitvoerig beschreven. Aangekomen in Birma maakt hij kennis met de koloniale samenleving..

Hij leidde hen een ruimte binnen vol officieren en dames, gin en geroddel. Hij had gelijk, ik ben gewoon terug in Londen, dacht Edgar, ze hebben zelfs de sfeer geïmporteerd.

Voor het laatste deel van de reis krijgt hij gezelschap van de Khin Nyo, een vertrouwelinge van de dokter.

In Boek II lezen we de avonturen van Edgar Drake na zijn aankomst op zijn bestemming waar hij kennis maakt met de dokter en met de vleugel. De enigszins naïeve pianostemmer krijgt een veelheid aan indrukken te verwerken, waaronder die van de charismatische dokter en de exotische Khin Nyo. De dokter haalt hem over de piano zelf te bespelen voor een inheems gehoor. Dit alles ter verbetering van de verhouding met de kolonialen.

Mason weet de wederwaardigheden en gemoedstoestanden van zijn hoofdpersoon en zijn beïnvloeding door de exotische omgeving, met name door Khin Nyo, en door de dokter, hoewel de laatsten best wat meer uit de verf hadden mogen komen, fijnzinnig weer te geven in deze meeslepende roman.

Daniel Mason – De Pianostemmer. Vertaald uit het Engels (The Piano Tuner) door Lilian Schreuder. ISBN 978-90-488-6953-4, 399 pagina’s. Amsterdam: Uitgeverij Hollands Diep 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Fictie | Reacties uitgeschakeld voor De pianostemmer

Je mag je weer aankleden

Geen zeurboek over een rotziekte maar een onmisbaar naslagwerk

Pijn is niet normaal, pijn is een signaal.

Als Maartje van Hoek op veertienjarige leeftijd begint te menstrueren valt het ‘groot-meisje’ zijn – zoals menstrueren wel besmuikt genoemd wordt – haar ontzettend tegen. Ze had van vriendinnen nooit gehoord dat het zó vreselijk was, wist wel dat ook haar moeder de menstruatiedagen slechts met pijn en moeite doorkwam. Maartje ligt krimpend van de pijn in foetushouding op bed, niet in staat normaal te functioneren. Er volgen jaren met een tocht langs drie huisartsen en zeven gynaecologen. Aan goedbedoelde adviezen van warme kruiken heeft ze niets. Er is meer aan de hand. Pijn is niet normaal, pijn laat zich niet verjagen met een warme kruik, pijn is een signaal dat er iets niet goed zit daar binnen. Na zesentwintig jaar vruchteloos dokteren wordt ze met spoed opgenomen in Berlijn en daar geopereerd. Daar  valt eindelijk de diagnose: ze heeft endometriose, een vrij onbekende kwaal die vele verschijningsvormen kent en daarom moeilijk te diagnosticeren valt. De artsen treffen in haar buik een web van endometrioseweefsel aan en verwijderen twee grote cysten. Na de operatie zegt de chirurg haar: ‘Dit is het begin van een zoektocht, niet het einde.’ Hij wenst haar het beste.

Inmiddels zijn er gynaecologen die zich in endometriose hebben gespecialiseerd en er zijn aparte klinieken. Waarom de ziekte zo onbekend is? Omdat meisjes van jongs af aan horen: kom op, dat beetje pijn hoort er nu eenmaal bij. Een béétje en ze willen niet klagerig zijn, dus dan houden ze hun mond maar. Het is een vrouwenkwaal waaraan je niet dood gaat. Maar, zoals endometriosespecialist en gynaecoloog Maddy Smeets formuleert: ‘Als het een penisziekte was, was deze ziekte al lang de wereld uit’. Zij is een van de experts die Maartje van Hoek interviewt voor dit belangwekkende boek.

Komt de ziekte veel voor? Bijna een half miljoen menstruerende vrouwen in Nederland lijden eraan, 10% van de vier miljoen menstruerende vrouwen in Nederland. Door verzuim van het werk kost de ziekte Nederland 3,4 miljard per jaar, waarvan 1,2 miljard aan directe zorgkosten. En, berekent Van Hoek nuchter: dat is 70 euro per Nederlander, alle baby’s en honderdjarigen meegeteld. Dat is hetzelfde bedrag als de overheid uitgeeft aan het onderhoud van sportvelden en -kantines in het hele land. En voor hetzelfde bedrag zou iedereen onder de 18 jaar zes maanden per jaar gratis kunnen reizen met het openbaar vervoer. Tel uit je winst. Tel uit je verlies. En dat voor al die pijn!

Auteur

Maartje van Hoek (1981) is journalist. Ze reisde als Amerika-correspondent naar Guantánamo Bay voor Trouw en De Standaard. Voor de Volkskrant werkte ze als parlementair journalist. Ook werkte ze voor het Parool.

Al die jaren zette ze maandelijks de tanden op elkaar en werkte door, ondanks de hevige pijnen die haar dagenlang kwelden. Haar man en twee kinderen waren eigenlijk de enigen die haar kenden in dit leed. Ze sprak er niet over op het werk, nadat ze eens een collega tegen een vrouw had horen zeggen ‘Je werkt toch niet met je eierstokken!’. Dat zou háár niet overkomen.

Nadat Maartje werd ‘gered’ omdat de Berlijnse specialisten haar vertelden wat haar mankeerde, zette zij haar zoektocht voort. In Nederland kwam zij eindelijk bij de juiste specialisten terecht. Vanaf dat moment zag ze het als een soort roeping en heilige plicht om een boek over endometriose te schrijven. Op die manier zou ze vrouwen als zij kunnen helpen, artsen kunnen voorlichten en kunnen voorkomen dat vrouwen jarenlang op een juiste diagnose zouden moeten wachten, pijn zouden lijden of zelfs daardoor onvruchtbaar zouden worden.  

Dit is een heel belangwekkend boek. Goed geschreven, vanuit alle hoeken belicht. Verplichte kost voor vrouwen die zich zorgen maken over hun eigen fysieke ellende én voor artsen en verpleegkundigen die vaak nog onvoldoende op de hoogte zijn van deze ernstige, bijna invaliderende ziekte.

Maartje van Hoek heeft een voortreffelijk informatief boek geschreven. Zij heeft de zichzelf opgelegde taak met grote klasse vervuld.

Maartje van Hoek – Je mag je weer aankleden. Alles over endometriose. ISBN 789-94-6156-316-3, 255 pagina’s, €22,50. Haarlem: Bertram + de Leeuw Uitgevers 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Ziekte | Reacties uitgeschakeld voor Je mag je weer aankleden

Die ene melding

Zeventig aangrijpende politieverhalen

Een andere kijk op politiewerk.

Wil Thijssen verzorgt voor de Volkskrant een wekelijkse column met de titel Die ene melding. De columns berusten op vraaggesprekken met politiemensen. Zij reist het hele land door om dergelijke gesprekken te voeren over een ervaring die hen altijd is bijgebleven. Dat kan gaan om aangrijpende, ontroerende, soms grappige of juist gruwelijke incidenten. De schrijfster selecteerde voor dit boek 70 qua inhoud zeer gevarieerde verhalen.

Auteur

Wil Thijssen (1969) is misdaad- en justitieverslaggever voor de Volkskrant. Ze heeft een flink aantal artikelen gepubliceerd. Ook schreef ze reisverhalen en reportages. Eerder publiceerde de boeken Wandola, ’t Is mooi geweest en Alle schrijvers hebben gelijk.

Enkele voorbeelden maken duidelijk met welke uiteenlopende incidenten de politiemensen te maken krijgen. Het eerste verhaal gaat over Dave Sahanaja die als leidinggevende van het Amsterdams politieteam Openbaar Vervoer een terrorist neerschoot. Toch kon hij niet voorkomen dat er twee slachtoffers waren. In de hal van het Centraal Station zag hij een man die atypisch gedrag vertoonde. Plotseling trok deze man een groot koksmes uit zijn rugzak en begon in te steken op twee Amerikaanse toeristen. De politieman Dave schoot hem neer. De gewonden werden naar het ziekenhuis vervoerd. Dave bezocht hen daar. Een van hen was zwaar gewond en zou niet meer kunnen lopen. Dave voelde zich schuldig dat hij dit niet had kunnen voorkomen.

ME‘r Christel Rooijakkers vreesde tijdens een uit de hand gelopen coronademonstratie dat ze deze actie niet ging overleven. Zij moest optreden terwijl ze zelf ook tegen de coronarestricties was. Ze belandde in een levensgevaarlijke situatie omdat het waterkanon was uitgeschakeld en het traangas op was. De politie was ver in de minderheid. Een man met een zwaard hakte op haar schild. Gelukkig kwam er op tijd versterking en daarmee een eind aan haar benarde situatie.

Een ander voorbeeld van optreden tijdens rellen gaat over ME groepscommandant Lee Roy. Het ging om een demonstratie in Hoorn bij het standbeeld van Jan Pieterszoon Coen. Lee Troy was te paard. Zijn paard viel en ging er vandoor. Een woedende groep Molukkers kwam op hem af, Lee Roy dacht: ‘dat overleef ik niet’. Een Molukse agent kwam hem te hulp. Hij schreeuwde enkele kreten in het Maleis. Lee Roy kreeg wat ruimte en kon ontkomen. Ineens kwam zijn paard weer naar hem terug en hij steeg weer op. Het paard kende geen angst ondanks het feit dat ze met van alles werden bekogeld. Lee Roy is het paard altijd dankbaar gebleven.

De politie heeft soms ook te maken met rampen. Teamchef Jonas van Hekezen doet verslag van ervaringen bij de vuurwerkramp van 13 mei 2000. Het leek wel een oorlogssituatie. Huizen waren tot op het fundament vernietigd. Alles was platgewalst, weggevaagd.Er was een lijst met vermiste personen. Met zijn collega’s gaat hij op zoek naar lichamen. Voor de meesten was dit te heftig. Tot drie keer toe zag hij huilende collega’s. Volgens Jonas blijven sommige beelden je je hele leven bij.

Spectaculaire verhalen gaan over vluchten met de helikopter. Zo vertelt een piloot over de Bijlmerramp. Met de helikopter aanschouwden ze als een van de eersten de enorme ramp die het neerstortende vliegtuig had veroorzaakt. Er is ook het verhaal van de helikopter die een jongen redde die zich na een schipbreuk vastklampte aan een reddingsboei. Een bemanningslid ‘plukte’ hem van de boei en tilde hem in de helikopter.

Wil Thijssen geeft met deze verzameling van politieoptredens een goed beeld van het politiewerk. Je krijgt er veel respect voor. Na een melding moeten de politiemensen er op af. Wat zullen ze aantreffen? Vaak gaat het om gevaarlijke situaties. De meeste ondervraagden vertellen openhartig over hun angsten. Wat deze verhalen duidelijk maken is dat politiewerk veel meer is dan boeven vangen of bekeuringen uitdelen. Voor 80% blijkt het te bestaan uit hulpverlening.

Een openhartig boek over het echte politiewerk.

Wil Thijssen – Die ene melding. ISBN 978-90-446-5542-1, 288 pagina’s, € 21,99. Amsterdam: Prometheus 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Non Fictie | Reacties uitgeschakeld voor Die ene melding

Gelieve u te ontdoen van hoed, korset en directoire

Herinneringen van een gynaecoloog 1960 – 2023

Van jong broekie tot patiënt op leeftijd.

Zo ging het vroeger vaak: de zoon van de dokter werd ook dokter en volgde zijn vader op in de praktijk. Willem Brouwer ging als zoon van een huisarts ook medicijnen studeren. Toen hij in zijn preklinische jaren was ging hij soms mee als zijn vader visite reed, om wat van het vak en het contact met de mensen te leren. Van dat eerste geval, een kind met meningitis, weet hij nog goed hoe vader zijn diagnose stelde. Willem Brouwer bleef leren en koos ervoor gynaecoloog te worden, terwijl broer Gerard vaders praktijk overnam. Vaders medische netwerk kwam te pas toen hij solliciteerde in Amsterdam: Een vriend schreef een aanbevelingsbrief en de baas schreef op: ‘Nette vent, komt uit goed nest’ en daarmee was hij aangenomen.

Een gynaecoloog begon op chirurgie in die tijd, want hij moest onderbuikoperaties kunnen uitvoeren. In die leertijd kwam Willem Brouwer weinig verder dan een blindedarm. Maar hij leerde er wel een andere heel belangrijke les. En wel van de bejaarde anesthesioloog, het specialisme waarin ook Brouwers echtgenote Tineke verder wilde gaan. ‘Denk eraan collega Brouwer’ zei de anesthesioloog ‘voor alles is een operatie bedacht. Heel heilzaam, maar soms heb ik mijn twijfels bij die ingreep. (…) Maar bedenk, een patiënt heeft op zeker moment ook het recht te sterven, het recht op een waardig einde, dus als een volwaardig mens dood te gaan.’ Het is een les die Brouwer nooit zou vergeten.

Willem Brouwer haalt allerlei herinneringen op. Zoals aan zijn promotie, als hij de bul wil gaan tekenen en een van de paranimfen hem zijn ballpoint aanreikt. De hoogleraar komt ertussen, overhandigt hem zijn eigen vulpen met de woorden: ‘Ho, ho, dit soort documenten onderteken je toch niet met zoiets banaals.’ Brouwers tienjarige oudste zoon die zich de hele plechtigheid keurig heeft gedragen, heeft een andere belangrijke vraag: ‘Papa, Papa, wat heb je voor cijfer?’

En zo vertelt Willem voort, kriskras door de tijd.    Anekdotes, treurige en vrolijke gebeurtenissen waarbij hij als gynaecoloog aanwezig was. Blij, troostend, begripvol, luid lachend en in diep medeleven. Wát een vak heeft hij toch,

Auteur

Willem Brouwer (1941) studeerde geneeskunde aan de toenmalige Rijksuniversiteit van Groningen. Hij specialiseerde zich in obstetrie en gynaecologie aan het OLVG in Amsterdam. Van 1976 tot 2007 werkte hij als gynaecoloog in het Medisch Centrum Leeuwarden. Na zijn pensionering was hij tot 2019 aan het ziekenhuis verbonden als kwaliteitsfunctionaris.

Tineke, Willems vrouw, werkte aan hetzelfde ziekenhuis als anesthesioloog. Vrij snel na haar pensioen begon haar geheugen achteruit te gaan. Willem verzorgde haar tot haar dood in 2020 en schreef twee boeken over de treurige geschiedenis waarin Tineke en hij, door de kwaadaardige ziekte Alzheimer van elkaar vervreemdden. In 2018 verscheen Gooi me niet weg en in 2020 Ken je me nog. Willen leerde zijn Tineke kennen toen hij de zware Elfstedentocht van januari 1963 schaatste. Zij was toeschouwer, na die tocht leerden zij elkaar nader kennen. Ook hierover schreef hij een prachtig boek De eenzame schaatser  (2023).

Gelieve u te ontdoen..(het ouderwetse bordje op het omslag hing ooit in een praktijk van een gynaecoloog, vér voordat Willem Brouwer praktijk voerde) staat vol verhalen die het reproduceren waard zijn.

Brouwer schrijft schitterend. Doe uzelf het genoegen dit boek van A tot Z te lezen. Herkenning, verre geschiedenis, empathie en liefde voor een heel bijzonder vak vormen de hoofdmoten, wat wil een lezer meer? Prachtig taalgebruik. Ook dat vloeit uit de pen van Willem Brouwer.

Willem Brouwer – Gelieve u te ontdoen van hoed, korset en directoire. Herinneringen van een gynaecoloog 1960 – 2023. ISBN 9-7890-7890-50-73. 175 pagina’s, € 20,99. Maassluis: Uitgeverij De Brouwerij 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Autobiografie / memoires | Reacties uitgeschakeld voor Gelieve u te ontdoen van hoed, korset en directoire

Ooievaarsblues

Poëziebundel Boekenweek 2024

Gedichten

Gedichten

Bart Chabot selecteerde en bewerkte speciaal voor het Boekenweekthema 2024 Bij ons in de familie achttien gedichten uit zijn poëzieoeuvre en hij schreef er nog twee nieuwe gedichten bij: Metaalmoeheid en Black Cadillac.

Auteur

Bart Chabot (19 54) is dichter, schrijver en de biograaf van Herman Brood. Zijn poëzie is verzameld in Greatest Hits 1 en Greatest Hits 2.

Het eerste wat opvalt aan de gedichten is dat ze zo toegankelijk zijn. Het boekenweekthema komt duidelijk naar voren. Ontroerend is De vereffening waarin hij afscheid neemt van zijn stervende vader. Ruim vijfentwintig jaar heeft hij hem niet gezien. Zijn vader is zwaar dement, maar gelukkig wordt Bart herkend. Er volgt geen gesprek. Vijf keer zegt Bart ‘dag pap’. Dat was goed want het onzegbare was gezegd, het verzwegene verzwegen.

In deze bundel komen alle Barts familieleden aan bod. Het gaat vaak over zijn kinderen. Leuk zijn de gedichten over Disneyland en Sinterklaas, liefdevol die over opa. In Een lichtelijk ontwricht bestaan vertelt zijn vrouw dat ze verliefd was op een ander.

Chabots gedichten zijn meestal verhalend, nuchter en vaak humoristisch. Een mooi voorbeeld is Mijn ware ik. Bart heeft zijn zoontje Kevin bij de crèche afgeleverd en loopt met een lege kinderwagen naar huis. Met wrange humor beschrijft hij de reactie van een oude dame met haar kleinkind. Dat is een zielige meneer kom, hou oma’s hand maar goed vast die meneer is een beetje in de war.

Opvallend vaak heeft de dichter het over bomen. Die bomen jongen , dat zijn vrienden van me. Ik praat met ze.

Aan de zwier is heel geestig. Het is een vertelling over een boom die ging wandelen.

Een boom ging uit wandelen                                                                                                          

hij nam eenvoudigweg zijn takken op                                                                                             

en zette flink de pas in                                                                                                                      

en hij kwam verder dan wie ook had gedacht,                                                                             

deze boom, met zijn vollemaansgezicht    

De boom komt terug, maar voor korte tijd.

Tot hij op een nacht opnieuw aan de rol ging,                                                                             

toen zijn collega-bomen even niet opletten;                                                                                   

om dit keer niet terug te keren   

Het laatste gedicht van de bundel Black Cadillac is nieuw. Het onderwerp is wel heel bijzonder. Chabot beschrijft vanuit de doodskist zijn hele begrafenis. Als hij naar zijn graf wordt gedragen heeft hij nog enkele waarnemingen.

De maan was blijven hangen,                                                                                                         

die had weer eens weinig omhanden                                                        

…………………………………….

toen zag ik tussen de lage boomtakken door                                                                                        mijn lief    ik had zo opnieuw verliefd kunnen worden

…………………………………………………………..

Omdat de grafkuil nog open is, kan hij ontsnappen.

het werd tijd om op staan                                                                                                                  

ik schoof het deksel opzij                                                                                                                 

en ontdeed me van mijn houten jas

Een zeer geslaagde bundel voor een groot publiek.

Bart Chabot – Ooievaarsblues. ISBN 978-90-5965-669-7, 61 pagina’s, € 5,00 Amsterdam: CPNB 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Poëzie | Reacties uitgeschakeld voor Ooievaarsblues