Kloppen voor de lift

Herinneringen van een correspondent

met daarin drie redenen waarom de schrijver Mandela haatte.

Mandela was een beste man. Hij heeft veel voor de wereld betekend. Maar ondanks dat waren er drie redenen waarom Kees Broere Mandela haatte. Weliswaar werd dankzij hem de Voetnoot van Arnon Grunberg in de Volkskrant eenmaal vervangen door een stukje van de Afrika-correspondent. Maar verder… Nelson Mandela was er de schuld van dat een exclusief radio-interview dat Broere in 1992 met hem had nooit is uitgezonden. Nelson Mandela kostte Broere bijna zijn baan. En, last not least Nelson Mandela kostte hem een relatie. Het is een drietal zinnen dat opgesomd in deze ene alinea bijna pathetisch overkomt. Want wat heeft een held als Mandela uitgevoerd dat hij zoveel invloed had op het leven van een vlijtige correspondent? Kijk, daarvoor zult u zich moeten verdiepen in de herinneringen van Broere, de correspondent die van hot naar her reisde als het maar een verhaal opleverde.

Verhalen die niet per se over ‘grote mensen’ gingen, die vaak zelfs veel aardiger waren als ze de kleine man betroffen. Iemand als de liftbediende bijvoorbeeld van het Ministerie van Informatie in Kinshasa, Congo. Het ministerie zetelde in een hoog gebouw, maar met de techniek van de lift was het enigszins behelpen. Dat gold niet voor de liftbediende. Wie op een bepaalde etage stond en naar boven of naar beneden vervoerd wilde worden, klopte zo hard mogelijk op de schacht van de deur. De bediende had een dusdanig scherp oor dat hij aan het geluid van de klop kon afleiden op welke etage de gast zich meldde. Hij haalde de liftganger daar feilloos op en bracht hem naar de gewenste etage. Is zo’n man een verhaal waard of niet? Kees Broere memoreerde hem zelfs in de titel van zijn boek.

Nog een mooi voorbeeld uit dit boek vol buitenland-anekdotes? Vooruit. Sven – de cameraman – en Kees gingen in een Oost-Congolees dorp op bezoek bij een Italiaanse pater.  Die man was in het bezit van een videorecorder met bijbehorend televisiescherm en een generator. Hij gebruikte die zaken om eens per week voor de bevolking een film af te spelen, puur als vermaak. Maar op de dag van het bezoek had hij iets anders op het programma: een verslag van een etappe van de Tour de France. Wielrennen trekt weinig belangstelling in Congo, de staat van de wegen maakt hooguit veldrijden mogelijk, vertelt Broere. Maar het ging de pater ook niet om de wielrenners. Hij wees zijn ademloos toekijkende publiek op de prachtige Franse dorpjes, de schitterende wegen, de weelde van het Franse land. ‘Kijk goed,’ zei de pater, ‘kijk naar al die mooie onbeschadigde stenen huizen. En weet dat jullie dat ook kunnen hebben als je géén oorlog voert, in vrede met elkaar kunt leven en niet voortdurend bezig bent alles maar kapot te maken.’ De Tour de France als symbool van vrede. De dorpelingen knikten instemmend.

Auteur

Kees Broere (1958) was meer dan veertig jaar werkzaam als journalist en correspondent. In die tijd opereerde hij in meer dan tachtig, over de wereld verspreide landen. Hij werkte onder meer voor de Volkskrant, de NOS-televisieen de -radio. Broere was bijna twintig jaar Afrika-correspondent. Vanaf 2017 was zijn standplaats Curaçao. In 1998 kwam onder het pseudoniem Kees Asten zijn roman Sophie Devie van het blanke uur uit, in 1999 gevolgd door De vlek. In 2018 verscheen de roman Pom, spelend in Kenia. In 2021 volgde Irma  dat zich afspeelt in de Caraïbische regio.

De auteur noemt dit boek vol herinneringen ‘een nachtkastjesboek’, vol korte lichtvoetige stukjes waarin hij zijn lezer éven bij de hand neemt om mee te dromen naar dat kleine detail dat geen verhaal voor de krant was, maar des te waardevoller voor een boek als dit.

Een heerlijk, geweldig goed geschreven boek voor ieder die graag lees-reist met een kenner als gids.

Kees Broere – Kloppen voor de lift. ISBN 9-789-493-21429-3, 292 pagina’s, €23,50. Haarlem: Uitgeverij In de Knipscheer 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Autobiografie / memoires | Reacties uitgeschakeld voor Kloppen voor de lift

De naakte man

Tegenslag op tegenslag

Voortdurend verdacht door de politie.

Rudy Saer, vrijgezel en bezitter van een bloeiende winkel, wordt geconfronteerd met een serie tegenslagen: een botsing met zijn geliefde Ford Escort, een caissière die hem besteelt, het overlijden van zijn geliefde hond Max en dan wordt hij ook nog eens beschuldigd van moord.    Het ergste is dat zijn winkel afbrandt. Al deze pechgevallen spelen zich in korte tijd af. Gelukkig gebeuren er ook leuke dingen. Rudy is verliefd geworden op de nieuwe caissière. Hij gaat met haar op vakantie naar de Dominicaanse Republiek. Ze hebben het heel fijn tot hij zijn kapper Johny (wat een toeval!) ontmoet. Die gedraagt zich heel irritant. Tijdens een gezamenlijke vaartocht verdrinkt Johny. 

Auteur

Camille Jacobs (1953) is een Vlaamse schrijver van misdaadverhalen. Aanvankelijk schreef hij alleen verhalen en gedichten. In 2019 begon hij thrillers te schrijven. Hij noemt zichzelf een volksschrijver. Zijn boeken kennen een simpele toegankelijke stijl. Zijn eerste thriller droeg als titel Wraak. Andere titels: Dodelijke afrekening, De waarheid, Moedermoord, Zeventien en De laatste opdracht.

Met Rudy Saer is een hoofdpersoon gecreëerd waar de lezer zich moeilijk mee kan identificeren. Het is een loser en antiheld. Dat beeld ontstaat onder andere door het grote aantal pechgevallen die hem overkomen. De schrijver overdrijft hier nogal. Dat geldt ook voor Rudy’s bemoeienissen met de politie. Vele keren benaderen ze hem. De eerste keer gaat het om een moord. Tijdens een boswandeling komt Rudy een naakte man tegen die hem bewusteloos slaat. Als hij bijkomt blijkt de man vermoord te zijn en wordt hij als verdachte gezien. Dat gebeurt nog enkele keren. terwijl Rudy niet bepaald het type van een moordenaar is. Meestal ontbreekt ook elk motief voor een moord. Slordig werk van de politie. Toch blijven ze Tudy benaderen en beschuldigen van moord, zelfs van de dood van Johny in de Dominicaanse Republiek.

Het boek bevat ook enige romantiek. Rudy’s liefde voor de Turkse Arzu vormt een mooie tegenhanger voor het geweld. Het is een ontroerende romance. Het feit dat het om een Turkse vrouw gaat is voor de schrijver aanleiding om de lezer uitgebreide les te geven over de Islam. De relatie is verboden en Arzu zou uitgehuwelijkt worden. Voor haar was al een huwelijkskandidaat uitgezocht in Turkije.

Een ander onderwerp waarover Jacobs nogal uitweidt is homoseksualiteit. Eerst gaat het om Atol, de broer van Arzu. Hij is homo en moslim. In de Islam is homoseksualiteit streng verboden. Athols geaardheid is alleen bij zijn zus bekend. Voor zijn ouders moet het geheim blijven. De besproken homoseksualiteit gaat niet over relaties, maar vooral over prostitutie, waardoor een  wat eenzijdig en negatief beeld van deze geaardheid ontstaat.

Het is Camille Jacobs weer gelukt een boeiende thriller te schrijven. Het boek zou nog spannender geweest zijn als hij iets zuiniger geweest zou zijn met pechgevallen en moorden. Liever ook geen schoolmeesterachtige uitweidingen.

Camille Jacobs – De naakte man. ISBN 978-94-6437-926-6, 332 pagina’s, € 24,00 Enschede: BoekenGilde 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld voor De naakte man

De goede terrorist

Haat en liefde in het kalifaat

Verzet en overleven in een verre wereld.

Nadat één van Roos’ studenten plotseling naar Syrië is afgereisd om zich aan te sluiten bij de radicale moslimstrijders, volgt zij de groepen op Twitter in de hoop grip te krijgen op het radicaliseringsproces van jongens als hij. Als er wéér een student zou radicaliseren zou ze de afreis vóór moeten zijn, met hem moeten praten. Maar dan, op een dag, ziet ze tussen de foto’s van de strijders en martelaren een akelig bekend gezicht, het gezicht van haar ex-man sinds een jaar, Ahmed. Ze waren vijftien jaar samen en haar liefde voor hem is nooit verdwenen.  En nu zou hij als zelfmoordterrorist om het leven zijn gekomen. Roos is ontzet. Ahmed was compleet allergisch voor alles wat radicaal en moslim was, ‘een achterlijk geloof’ noemde hij het. En nu zou deze man, deze vrijdenker en westerse computerspecialist die zij dacht zo goed te kennen, zichzelf hebben opgeblazen om Allah te eren? Ze vergroot de foto op het scherm, ziet een litteken naast zijn oog dat hem tekent, en weet dat de foto niet nep is: Ahmed is dood. Overstuur belt zij Ahmeds zoon, haar stiefzoon (Moes) Mustafa. Hij weet nog van niets. Ook benadert zij Sam, Ahmeds beste vriend. Gedrieën besluiten zij via internet op speurtocht te gaan. Ze moeten weten of dit geen fakenieuws is, of Ahmed echt als terrorist is gestorven, ze kunnen het niet geloven.

Sam en Moes weten goed de weg op het wereldwijde net. Bovendien heeft Moes nog niet lang geleden contact gehad met zijn jongere broer Fuad die na de scheiding is opgevoed door hun moeder Mina, die zich bekeerd heeft tot een fanatieke moslim. Fuad is zelf nu ook streng in het islamitische geloof, tot afkeer van Ahmed en Moes. Maar nu Ahmed kennelijk in Irak als martelaar is gestorven weet Fuad wellicht meer daarvan. Mustafa neemt contact op met zijn broer en die komt niet alleen met opmerkelijke feiten, maar doet ook meteen pogingen Mustafa te rekruteren voor de strijd van ISIS. Er tekent zich een rampzalig beeld af. Roos zoekt en vindt troost en steun bij Sam, maar kan toch Ahmed niet loslaten. Ahmed, die in den vreemde ongetwijfeld een seksslavin toegewezen gekregen heeft, een speciaal voor deze dienst ontvoerde yezidivrouw. Dit is ontrouw in Allah’s dienst. Roos is wanhopig. Sam vertrekt naar het kalifaat om achter de waarheid te komen. Nu is Roos haar beide geliefden kwijt.

Auteur

Judit Neurink (1957) werkte en woonde ruim tien jaar in het Koerdische deel van Irak. De radicale groep ISIS, Irak, yezidi’s en de Koerden zijn haar specialiteiten. Ze vertrok in 2008 naar Iraaks Koerdistan om daar een mediacentrum op te zetten en journalisten te trainen. In 2013 keerde ze terug tot de journalistiek. Ze werkte voor Trouw, De Standaard, NOS, VRT en andere internationale media. Ze schreef eerder onder meer De oorlog van ISIS , De vrouwen van het kalifaat en Mijn Iraakse familie. Inmiddels woont ze in Athene en bericht nog regelmatig over Irak en de regio daaromheen. Samen met oud-correspondent Conny Keessen maakt ze de podcast: Tussen Athene en Bagdad.

Tegenwoordig schrijft ze ook fictie; deze boeken zijn gebaseerd op haar ervaringen in de Arabische wereld en stoelen op waargebeurde verhalen uit die contreien. Ook haar in 2016 overleden Marokkaans-Nederlandse echtgenoot Ali Lazrak – ‘specialist op het gebied van de radicale islam lang voordat die term populair werd’, aldus Neurink – vertelde haar veel verhalen. ‘Hij waarschuwde’, aldus Neurink, ‘al jaren voor de gevaren van radicale moslims en droeg op deze wijze indirect bij aan dit boek.’

Dit boek wordt nadrukkelijk als fictie, als een roman gepresenteerd. En de basis, een verhaal over liefde en haat, is dat ook. Maar de manier waarop Neurink schrijft over de werkwijze, de gruwelen, de achtergronden en de geschiedenis van de terroristen en het leed wat zij aanrichten is een spiegel van het ware leven daar. Het is een spannende roman maar het is tegelijkertijd een waarschuwing: laten we ons wapenen tegen geweld, de discussie aangaan zo lang dat mogelijk is.

Een meeslepende roman die werkelijkheid kan zijn en op vele fronten ook werkelijkheid is.

Laat het in vredesnaam nooit een westerse werkelijkheid worden. Want wat in dit geweldige boek meeslepend is wordt dan dodelijke waarheid.

Judit NeurinkDe goede terrorist. Ook uitgegeven als The Good Terrorist. ISBN 9-798873-9320-78, 244 pagina’s, €13,99. Eigen beheer 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Terrorisme | Reacties uitgeschakeld voor De goede terrorist

Theo Thijssen (1879-1943)

Schrijver, schoolmeester, socialist

De ideale onderwijzer.

In deze omvangrijke biografie geeft Peter-Paul de Baar een uitgebreide beschrijving van het leven van Theo Thijssen. Wat vooral naar voren komt is de ’s mans veelzijdigheid. In de eerste plaats komt hij naar voren als een begenadigde schoolmeester die zijn tijd ver vooruit was in zijn opvattingen over het onderwijs en die ook een echte kindervriend was. Naast zijn onderwijscarrière was hij ook actief op vele andere terreinen. Zo was hij actief in de vakbond en de SDAP (voorganger van de PvdA). Thijssen was lid van de Tweede Kamer en van de Amsterdamse gemeenteraad. Tevens schreef hij voor het onderwijsblad De nieuwe school en niet in de laatste plaats werd hij bekend als schrijver, met Kees de jongen als zijn bekendste boek. Wat deze biografie waardevol en interessant maakt is de beschrijving van de historische context. Zo wordt aandacht besteed aan de aardappeloproer, de schoolstrijd, de werkloosheid en de opkomst van het nationaal socialisme.

Auteur

Peter-Paul de Baar (1952) is een Nederlands historicus en journalist. Hij werkte voor de Groene Amsterdammer en was hoofdredacteur van het maandblad Ons Amsterdam. De Baar werd bekend als kenner en fan van Theo Thijssen. Hij werkte mee aan het tot stand komen van het Theo Thijssenmuseum en hij organiseerde de Dag van de Zwembadpas in 2001 en De Dag van het Taaie Ongerief (2002). Hij werkte hij dertig jaar aan de biografie.

Het eerste hoofdstuk ‘Och, Jordaan…’ geeft veel informatie over de ontwikkeling van Amsterdam en vooral over het eigene van de Jordaan. Zo wordt er aandacht besteed aan het aardappeloproer in 1917, waarbij 2000 vrouwen in opstand kwamen en aardappelschepen  en winkels leegroofden. Politie en leger maakten er een eind aan. De opstand kostte maar liefst tien doden en 113 gewonden. In dit hoofdstuk wordt ook een vergelijking gemaakt tussen Theo Thijssen en zijn romanfiguur Kees. In grote lijnen is er overeenkomst, maar het gezin van Kees was minder arm. Er was zelfs ruimte om Kees naar de Rijkskweekschool in Haarlem te laten gaan.

Volgens De Baar worden de boeken van Thijssen nog steeds gelezen. Niet alleen Kees de jongen, maar ook Schoolland, De gelukkige klas, Het taaie ongerief en Het grijze kind behoren tot de klassiekers. Het taalgebruik van Thijssen week nog al af van zijn tijdgenoten. De Baar zegt hierover: de schijnbare eenvoud van Thijssens taalgebruik contrasteerde scherp met de destijds populaire wolkerigheid en bombast van de toenmalige godheid Israel Querido. De manier waarop Thijssen over kinderen schreef is uniek en dan is er nog zijn humor, zowel subtiel als soms vlijmscherp-satirisch.

Theo Thijssen is nu nog belangrijk door zijn opvattingen over het onderwijs. Hij gaf zelf het voorbeeld. In zijn boeken kun je duidelijk zien hoe hij met zijn leerlingen omging. Als redacteur van het onderwijsblad De nieuwe school spuide hij menig nieuw idee. Hij pleitte heel sterk voor de zelfstandigheid van de onderwijzer. Een onderwijsvernieuwer was hij niet, want hij was tegen allerlei ondoordachte modieuze grillen zoals het montessorionderwijs. Essentieel was voor Thijssen de waarde van de klas als kleine gemeenschap. Hij was voor kleine klassen en aandacht voor het individuele kind. Zijn liefde voor zijn leerlingen blijkt heel duidelijk in het slot van De gelukkige klas. Daar zegt de onderwijzer: M’n lieve, lastige stel, ik weet eigenlijk maar één ding: de jaar of wat dat ik jullie heb en dat jullie mij hebben, behoren wij enkel een gelukkige klas te zijn. En de rest is nonsens hoor, al zal ik jullie dat nooit zeggen.

Thijssen was ook journalist. Het eerste blad waarin hij schreef was Baknieuws. Weekblad voor de Nederlandschen Kweekeling. Thijssenwas één van de oprichters. Hij gaf in dit blad zijn mening over jeugdlectuur: de meeste kinderboeken dienden vaak als opvoedingsmiddel, ze stonden vol zedenlessen. Ook in het blad De nieuwe school besprak hij kinderboeken, maar daarnaast gaf hij er zijn mening over het onderwijs. Zo was hij tegen de meeste leerboekjes met hun ijzeren procedures. Die waren te uitleggerig. Thijssen was meer voor veel oefenen. Als je veel leest dan leer je vanzelf de juiste spelling van woorden. Hij vond ook dat het leerprogramma overladen was. Aan veel lesstof waren de leerlingen nog niet toe. Een voorbeeld uit een natuurkundeboek laat zien dat de lesstof een krankzinnig abstract niveau had.

In deze biografie leren we Thijssen ook kennen als persoon. Zijn uiterlijk was indrukwekkend: heel lang, een rossige walrussnor, en handen ‘als bossen wortelen’. Maar Thijssen was ook goedmoedig en humoristisch. Zijn privéleven was niet zo succesvol. Zijn eerste vrouw stierf jong en zijn tweede huwelijk leek goed, maar jarenlang had hij een relatie met een andere vrouw.

Een zeer volledige en toegankelijke biografie.

Peter-Paul de Baar – Theo Thijssen (1879-1943). ISBN 978-90-282-3220-2, 544 pagina’s, € 39,50. Amsterdam: Uitgeverij Van Oorschot 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Biografie | Reacties uitgeschakeld voor Theo Thijssen (1879-1943)

De Italiaanse droom

Onbezonnen aankoop leidt tot avonturen

Van liefdesleed tot amore.

De dertigjarige Ruthie Collins heeft een punt gezet achter haar relatie met Ed, de man die na de eerste liefde maanden allengs voorspelbaarder werd. Ed troost zich al snel met een ander, Ruthie moet hun flat ontruimen en bereidt zich voor op een treurige logeerpartij bij haar moeder. En dan, op de laatste avond in haar flat, zit ze met haar beste vriendinnen aan de drank als afsluiting van dit deel van haar leven. Ze drinkt en ze drinkt nog meer en doet, niet meer geheel bij zinnen, via eBay een bod op een masseria, een Italiaanse boerderij in het zuiden van Italië, het land waarvan ze zoveel houdt. ’s Morgens, als de drank uit haar lijf verdwenen is, komt ze tot de ontdekking dat ze het winnende bod heeft uitgebracht. En daarmee is ze de nieuwe eigenaar van een olijfboomgaard en een grote vervallen boerderij vlak boven de hak van Italië, ten zuiden van Bari. Ze schrikt zich lam, maar besluit kordaat: mijn leven verandert nu toch, ik ga het avontuur maar aan, wie weet wat mij daar staat te wachten. Ze vliegt naar Bari, en handelt bij de notaris de koop af met de bejaarde eigenaar die met spoed van zijn bezittingen af wil. Vanaf dat moment is ze de eigenaar van Masseria Bellanuovo.

Na aankomst bij haar nieuwe bezit constateert ze dat de boerderij volledig vervallen is en dringend gerestaureerd moet worden. Ruthie heeft twee rechterhanden en besluit het karwei zoveel mogelijk zelf te gaan klaren. Maar al op de eerste dag heeft ze een vreemde ontmoeting. Marco Bellanuovo komt haar huis binnenwandelen en vertelt dat niet zíj maar zijn grootvader de eigenaar is van het huis. De oude man is nét overleden en nu behoort de masseria dus aan zijn uitgebreide familie. Als Ruthie hem de eigendomsakte met haar naam laat zien is hij verbijsterd. Dit kan niet kloppen. Hij neemt Ruthie mee naar het buurhuis waar de familie bijeen is voor de begrafenis. Ruthie wordt er vijandig ontvangen. Maar ze heeft het gelijk aan haar zijde en dat kan geen mens ontkennen. Toch is dit geen eenvoudige start voor Ruthie die zich realiseert dat ze omringd is door mensen die haar zullen gaan tegenwerken. Ze besluit zich er niets van aan te trekken en trekt zich terug op de boerderij om aan het restaureren te slaan.

Auteur

Jo Thomas (Wales, 1972) is een prijswinnende feelgood-auteur van zomer- en winterromans. Ze debuteerde in 2014 met The Oystercatcher dat na verschijnen meteen een bestseller werd. En bestsellerauteur is zij gebleven. Op haar website vertelt ze dat ze schrijft over eten, liefde, familie en plezier. En daar voegt ze aan toe: ‘Ik ben van mening dat elk boek een happy end moet hebben. Mijn boeken worden omschreven als een hele grote cwtch, het Welshe woord voor een hele dikke knuffel’. Ze houdt van voedsel en is in landen die zij bezoekt altijd extra geïnteresseerd is de geschiedenis van de eigen landproducten. In dit boek spelen de olijven een heel speciale rol.

Boeken met een gegarandeerd happy end zijn er in alle gradaties, te beginnen met de bekende kasteelromans, doktersromans etcetera. De opbouw is eigenlijk altijd als volgt: de sympathieke hoofdpersoon van het boek (in de moderne versie is dat natuurlijk m/v) start een nieuw bestaan. Dat gaat niet altijd van een leien dakje want hij/zij ontmoet een ander (opnieuw natuurlijk m/v) die tegenwerkt. Geroutineerde lezers van happy-end-boeken weten dat déze figuur uiteindelijk altijd degene is met wie de hoofdpersoon na veel ups en downs het leven zal gaan delen.

Niets mee mis. Een geruststellend patroon. En met dit soort boeken is evenmin iets mis.

Het hangt er wel helemaal van af wie de auteur is van het betreffende boek. In het geval van De Italiaanse droom is het een schrijver met een verrukkelijke en getalenteerde pen die haar lezer bij de hand neemt, langs prachtige landschappen voert, laat kennismaken met de cultuur en het heerlijke eten van bijzondere landen en haar lezer op die manier een kleine vakantie bezorgt. Je waant je in het zuiden van Italië waar de olijfboomgaarden staan en waar altijd de zon lijkt te schijnen. Lees en houd vakantie, Jo Thomas is uw gids.

Jo ThomasDe Italiaanse droom. Vertaald uit het Engels (The Olive Branch)door Charlotte Bakker. ISBN 978-90-492-0197-5, 335 pagina’s, € 17,99. Amsterdam: Uitgeverij Boekerij 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Feel good, Fictie | Reacties uitgeschakeld voor De Italiaanse droom

Ga je erover schrijven?

Ziekte en schrijverschap

Nietsdoen is de kortste weg naar geluk.

Op drie februari 2020 kreeg Herman Koch van zijn uroloog de boodschap dat hij prostaatkanker had met uitzaaiingen. Het zit overal. Vervolgens stelde de arts de vraag Ga je erover schrijven?. Terwijl Koch het voor zijn omgeving stil hield ging hij toch een roman schrijven over zijn ziekte. Het ging echter niet uitsluitend over zijn ziekteproces, maar het werd een autobiografie waarin vele belangrijke gebeurtenissen uit zijn leven aan de orde kwamen. Daarnaast schreef hij heel liefdevol over zijn gezin: zijn vrouw Amalia, zijn zoon Pablo en diens vriendin Anna.

Auteur

Herman Koch (1953) is een succesvolle romanschrijver. Enkele van zijn boeken: Red ons, Maria Montanelli, Het diner, De greppel, Finse dagen en Een film met Sophia. Zijn roman Het koninklijk huis werd zeer lovend ontvangen.

Het verhaal van zijn ziekte wordt kort en glashelder beschreven. De huisarts stelde een te hoge PSA-waarde vast. Dan volgen de onderzoeken bij de uroloog, de uiterst pijnlijke en gênante biopsies. Je ligt dan met de benen in een paar beugels en de arts verwijdert met een lange naald wat weefsel van de prostaat. Daarna de petscan, een onderzoek naar uitzaaiingen. Dat alles wordt gedetailleerd beschreven, ook het slechtnieuwsgesprek met de negatieve uitslag: agressieve kanker en uitzaaiingen.

Slechts een deel van het boek gaat over zijn ziekteproces. Het grootste deel gaat over Kochs jeugd, het schrijverschap en de onvermijdelijke lezingen in bibliotheken en boekhandels. Hij maakt als het ware de balans op van zijn leven. Wat direct opvalt is dat hij vaak veel milder is in zijn oordeel dan voorheen. Als Herman terugblikt op zijn jeugd dan spreekt hij nu heel liefdevol over zijn ouders. Dat geldt zeker als hij over zijn moeder spreekt die hij als 17-jarige verloor, maar zelfs zijn vader komt er goed vanaf. Dat geldt niet voor Het Montessorilyceum. In zijn debuutroman Red ons, Maria Montanelli had hij al een keihard oordeel over deze school. Ook in dit boek krijgt de school een veeg uit de pan. Koch beweert dat leerlingen met dyslexie niet daarvoor werden behandeld. Gevolg: wie de hele opleiding afmaakt vindt daarna geen werk. Over leraren schrijft hij nog steeds heel negatief. Zijn haat was zo groot dat hij enkele leraren dood wenste via een soort gebed. Fat had succes, want bij twee gevallen was er sprake van een overlijden.

Koch wilde altijd al schrijver worden. Zijn opstellen werden geprezen. Het grootste compliment kreeg hij van een leraar op het Spinoza Lyceum, Henk van R. Dit is een verhaal van iemand die er zijn hele ziel en zaligheid in heeft gelegd. Ik zie dat verder niemand in deze klas zo gauw doen. Het maakt mij een beetje sprakeloos. Herman kreeg door deze woorden het gevoel dat hij zweefde. Koch begint zijn schrijverscarrière met het schrijven van verhalen. Hij stuurde een verhaal naar een tijdschrift. Tot zijn verrassing kwam de mededeling dat het zou worden gepubliceerd. Hij besefte ineens dat hij nu schrijver genoemd mocht worden.

Een minder leuke kant van het schrijverschap vormen de lezingen in bibliotheken. In zijn verhalen hierover zien we de ironische schrijver Koch terug. Het reizen met de trein, de bos bloemen en de fles wijn als geschenk. Het flesje bier na afloop van de lezing. Meestal was er geen flesopener te vinden. Dames die hem willen verleiden, het zijn mooie hilarische verhalen.

De opbouw van het boek is wat rommelig. Het bevat veel korte niet altijd samenhangende fragmenten. Soms schakelt hij ineens over op een ander onderwerp. Zo is hij voor een lezing naar Eijsden gereisd. Voor de lezing gaat hij wat eten. Tijdens het eten wordt hij belaagd door wespen. Koch is daar allergisch voor. Hij begint aan een lang betoog over vroegere ervaringen met wespen. Het verhaal van Eijsden wordt na dit betoog afgesloten met het doodslaan van een wesp die op zijn bierglas zat. Gevolg: zijn bier stroomde over zijn saté met frites en zijn overhemd. Een leerzaam verhaal eindigend met een hilarisch tafereel.

Ga je erover schrijven is een onderhoudend, prettig leesbaar en autobiografisch boek. Koch geeft een openhartige en eerlijke kijk op zijn leven. Hij vertelt hoe hij op de boodschap van de arts reageert en hoe hij dit met zijn gezin deelt. We lezen ook hoe hij zijn toekomst ziet: Niets doen, geen lezingen meer en ook niet meer de reizen naar het buitenland in verband met vertalingen van zijn boeken. De afgelopen tien jaar was hij namelijk de vertalingen van zijn boeken achterna gereisd (hij noemt veertien landen). Een andere reactie op het slechte nieuws was het doen van een extravagante uitgave, een dure auto. Hij besluit dat hij de kanker een zo beperkt mogelijke rol in zijn leven wil laten spelen.

Herman Koch – Ga je erover schrijven? ISBN 987-90-263-6463-1, 271 pagina’s, € 23,99. Amsterdam: Ambo|Anthos 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Autobiografie, Ziekte en dood | Reacties uitgeschakeld voor Ga je erover schrijven?

Denk aan mij

Wolf in schaapskleren

Nergens veilig.

De twintigjarige Roos Stapper heeft in haar korte leven verschrikkelijke dingen meegemaakt. Het leek allemaal zo mooi, een bijbaan als schoonmaakster bij de bekende cabaratier Ties Verduyn. Zo kon ze geld bij elkaar sparen om haar droomwens te vervullen: een reis naar Amerika. Maar Verduyn blijkt een wolf in schaapskleren.

Ik kom bijna niet uit mijn woorden en begin te huilen als ik vertel hoe hij me in een hoek dreef, in zijn huis, zijn handen op mijn borsten legde en mijn knieën uit elkaar duwde. Ik voel een rilling over mijn lijf gaan als ik terugdenk aan zijn adem in mijn oor met de woorden: ‘Denk aan mij.’

Het verhaal begint op donderdag 16 december en eindigt op zondag 15 januari. In die korte tijd speelt zich een volledig en huiveringwekkend drama af met Roos Stapper, Ties Verduyn en rechercheur Demi Lachten in de hoofdrollen.

Auteur

Lois (Heinen-) Blommestein (1989) behaalde een diploma als Pedagogisch Medewerker Jeugdzorg en werkt als verzorgende in de thuiszorg. Ze schrijft graag spannende verhalen en debuteerde na verschillende jeugdboeken met de thriller Gedraag je, die werd geschreven als aanmoediging om altijd aangifte te doen bij seksueel molest. Ook nu speelt Demi Lachten weer een voorname rol. Dit boek kan worden gezien als het overigens uitstekend los te lezen vervolg hierop. De auteur is thans bezig met een derde deel. Lois woont met haar gezin in Heerhugowaard.

Het boek bestaat uit 68 hoofdstukken die meestal enkele pagina’s beslaan en zich op verschillende locaties afspelen. De ik-figuur is afwisselend Roos, Ties of Demi. Van deze drie had Demi wel wat meer uit de verf mogen komen.

Wat in het begin lijkt op een zoveelste Me Too affaire blijkt helaas veel meer om het lijf te hebben. Een complete organisatie zorgt ervoor dat maatschappelijk vooraanstaande mannen hun lusten kunnen botvieren op jonge meisjes. Wie uit de school klapt wordt zwaar gestraft. Je bent nergens veilig. Zonder aangiftes kan de politie echter niets doen. Durven Roos en haar lotgenote Jade die moeilijke en misschien wel gevaarlijke stap te maken?

Dit is alles wat ik kwijt wil van dit vlot geschreven lugubere verhaal. Lees het zelf, het is beslist de moeite waard.

Lois BlommesteinDenk aan mij. ISBN 978-94-6465582-7, 178 pagina’s, € 21,95. Amsterdam: Brave New Books 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Deel van een reeks, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld voor Denk aan mij

Broddelboleten en Trulzwammen

Paddenstoelen in de Bommelverhalen

Bommel en de natuur uit zijn omgeving.

De natuur speelt een grote rol in de Bommelverhalen, zo zijn er vaak paddenstoelen afgebeeld. Toonderkenner Klaas Driebergen verzamelde vertellingen met afbeeldingen van paddenstoelen en/of waar over paddenstoelen gesproken wordt. De desbetreffende tekeningen en tekstfragmenten zijn in dit boek opgenomen. Driebergen werd bijgestaan door mycoloog Machiel Noordeloos, die stukjes bijdroeg met feiten en weetjes over paddenstoelen en zwammen in het algemeen.

Auteurs

De auteurs zijn beiden Bommelliefhebbers. Klaas Driebergen (1979) publiceerde meer dan tien boeken rondom Marten Toonder en zijn werk. Zijn oom Machiel Noordeloos (1949) is een internationaal bekende paddenstoelendeskundige.

Het boek begint met informatie over Marten Toonder. Deze van oorsprong striptekenaar begon met een strip over Tom Poes. Later kwam daar heer Bommel bij. Zij vormden een onafscheidelijk duo. De strip was aanvankelijk bedoeld voor kinderen, maar ontwikkelden zich geleidelijk tot verhalen voor volwassenen, waarin Toonder de mens en de maatschappij een spiegel voorhoudt. De Bommelverhalen (door de liefhebbers tegenwoordig Bommelsaga genoemd) behoren tot de langstlopende Nederlandse strips. Er verschenen 177 verhalen in 45 jaar tijd. Toonder geldt ook als een taalvernieuwer. Diverse door hem bedachte woorden en uitdrukkingen zijn in de Nederlandse taal beland. Enkele voorbeelden: denkraam, grootgrutter, kommer en kwel, minkukel, zielknijper en een eenvoudige doch voedzame maaltijd.

Heer Bommel bestudeert in ‘De Doffer’ het leven der paddenstoelen. Tijdens een boswandeling loopt hij op te scheppen over zijn kennis van de natuur, maar hij vraagt wel aan Tom Poes om te proberen of een bepaalde paddenstoel eetbaar is. Eet er eens een stukje van jonge vriend! Het lijkt me een onschadelijke boleet toe. Bommels buurman markies De Canteclaer lijkt er wel verstand van te hebben. Hij toont een zeldzame lentezwam die hij heeft geplukt.

In het hoofdstuk Paddenstoelen in het decor treffen we uit verschillende verhalen voorbeelden van tekeningen waarin paddenstoelen voorkomen. We zien de paddenstoelen niet alleen in de striptekeningen, maar foto’s laten ons zien hoe ze er in het echt uitzien. Zo zien we onder andere, inktzwammen, honingzwammen, de geschubde inktzwam, zwavelkoppen en een grote parasolzwam. Toonder maakt een grap door een ANWB-paddenstoel langs de rand van de weg af te beelden.

Heer Bommel en Tom Poes eten soms paddenstoelen. We lezen dat in het verhaal De nozellarven omdat ze zonder eten zitten. Tom Poes plukt ze en maakt ze klaar. Zo eten ze een beknopt maal van lauwe paddenstoelen. Zo’n situatie maken ze nog een keer mee. Dit keer kan Bommel het niet waarderen. ‘Paddenstoelen …’ prevelde heer Bommel walgend. En dan te bedenken dat Joost nu bezig is met het bereiden van een smakelijke maaltijd. Op een kostelijke tekening zien we dat Bommel met grote tegenzin eet.

Paddenstoelen worden nog wel eens geassocieerd met het duistere en de magie. Dat is bijvoorbeeld het geval in het verhaal De geheimzinnige gaper over de apotheek van Hocus Pas. Deze was begroeid met mos en paddenstoelen en zwammen tierden over de grond. In het hoofdstuk Het Kleine volkje gaat het over de dwergen Kwetal en Pee Pastinakel, zij wonen midden tussen de paddenstoelen. Niet alleen in het bos groeien paddenstoelen, zelfs bij Bommelstein. In zijn tuin groeit ineens een heksenkring. De heer Hobbel Hachelbout waarschuwt Bommel voor naderend onheil

Driebergen heeft uitstekend speurwerk verricht. Hij trof talrijke afbeeldingen van paddenstoelen en situaties waarin ze een rol speelden. Zo is een heel boeiend en fraai boek ontstaan, een gouden greep voor de Bommelliefhebber. Het is prachtig uitgegeven met veel authentieke tekeningen uit de verhalen en fraaie illustraties van paddenstoelen. Op de blauwe pagina’s levert Noordellos serieuze informatie over de voorkomende paddenstoelen.

Een uniek Bommelboek.

Klaas Driebergen & Machiel E. Noordeloos – Broddelboleten en trulzwammen. ISBN 978-90-833442-0-1, 160 pagina’s, € 32,99. Uitgeverij Klaas Driebergen, tweede druk 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Natuur, Stripboek | Reacties uitgeschakeld voor Broddelboleten en Trulzwammen

Met hart en ziel

Historie in levenden lijve

Liefde in de wurggreep van Hitler.\

Als Betty Lind, afkomstig uit een dorpje in het noorden van Zweden, zeventien jaar oud is mag ze als dienstmeisje gaan werken in Stockholm. Ze heeft er jarenlang naar uitgekeken, want het is altijd haar droom geweest om te kunnen leven in de grote stad. Graag had ze meer geleerd en lezen is dan ook haar grote passie. De vroege dood van haar vader en de daarop volgende armoe thuis hebben doorleren echter onmogelijk gemaakt. Ze is klaargestoomd voor het runnen van een huishouden, koken, schoonmaakwerk, alle zware arbeid inbegrepen. In de trein naar Stockholm ontmoet ze Martin Fischer, een joodse literatuurdocent aan de universiteit. Zij raken aan de praat door het boek dat Betty leest en hij leent haar een ander boek uit, met de vraag of ze hem daarover haar mening geven wil. Uit de boeken-correspondentie groeit een diepe vriendschap en daaruit ontspruit hun liefde. Betty en Martin willen later samen verder in het leven. Voorlopig leren ze elkaar via afspraakjes nader kennen.

Intussen is Betty aan het werk gegaan in het huis van dokter Molander, zijn vrouw en zoon Carl-Axel die zelden thuis is. Mevrouw is een onsympathieke tante die het Betty bijzonder lastig maakt. Dokter Molander is aardig, soms meer dan aardig, hij bewondert Betty omdat ze met haar mooie blonde haren zo’n ‘Arisch type’ is. Betty heeft geen idee wat hij daarmee bedoelt, maar haar nieuwe vriendin Viola maakt haar snel wegwijs. Het is 1937, in Duitsland maakt Hitler furore en de vrees voor oorlog groeit. Dokter Molander, zo ontdekt Betty tot haar grote schrik, is een fervent aanhanger van Hitler en hoort in Zweden bij de bruinhemden die nazistische bijeenkomsten houden. Ook zijn die bruinhemden zeer anti-Joods. Betty spreekt intussen steeds vaker met Martin af, het leven lacht haar toe. Maar Martin maakt zich zorgen om de naderende oorlog en de anti-Joodse houding van de nazi’s. Hij vertelt Betty dat hij en zijn broer Paul waarschijnlijk een tijd op reis moeten. En dan plotseling komt hij een afspraak niet na en laat Betty vruchteloos wachten op hun vaste afspraakpunt. Ook schrijft hij haar opeens niet meer.

Auteur

Katarina Widholm (1961) woont en werkt in Hudiksvall in Zweden. Ze heeft meerdere kinderboeken op haar naam staan. In 2021 debuteerde ze in de volwassenenliteratuur met Met hart en ziel. Het boek is het eerste deel van de trilogie Het Zweedse lot. Deel 1 was meteen een groot succes bij lezers en critici. In Zweden zijn de volgende delen inmiddels ook uitgekomen.

Betty blijft wanhopig achter. Zijn Martins brieven en wat boeken nu het enige tastbare  souvenir dat zij heeft van de grote liefde van haar leven? Dat kan toch niet waar zijn! Intussen komt de oorlog steeds dichterbij. Martin blijft onvindbaar.

In dit eerste deel van Het Zweedse lot tekent zich al een deel van het verhaal van Betty’s toekomst af. Maar andere vragen blijven onbeantwoord en het zou niet netjes zijn zelfs maar een tip van de sluier op te lichten. Wat uw recensent wél kwijt wil: dit is een aangrijpend, een fascinerend en zo mooi geschreven roman dat ik popel om de delen twee en drie te gaan lezen. Ik hoop dat ze snel vertaald worden.

Dit is een historische roman over hoe het doodgewone volk de geschiedenis beleeft en ondergaat van de komst van de Tweede Wereldoorlog. Ze lijden eronder en moeten intussen hun doodgewone leven zien te leiden voor zover ze daartoe nog kans zien.

Een geweldig mooi boek.

Katarina Widholm – Met hart en ziel. Vertaald uit het Zweeds (Räkna hjärtslag) door Daniëlle Stensen. ISBN 978-90-225-9964-8. 415 pagina’s, € 22,99. Amsterdam: Uitgeverij Boekerij 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Deel van een reeks, Fictie, Geschiedenis | Reacties uitgeschakeld voor Met hart en ziel

Café Dorian

Een café als hart van een stad

Een geliefde barman.

Café Dorian is een roman over een man en zijn café. Het is een loflied op het buurtcafé. Het verhaal speelt zich af in een buitenlandse stad, waarschijnlijk in Italië. De man wordt door zijn klanten en kennissen ‘Hollander’ genoemd.. Het betreft een oude kroeg waarvan op de binnenkant van de omslag een prachtige beschrijving staat. Er staat een barmeubel van aluminium, er zijn tien tafels en een grote leestafel. In de loop van het verhaal komen er personen aanwaaien die voor de man gaan werken. Er is ook een zwerfhond waarover hij zich ontfermt. Een van de belangrijkste personen is de zeventigjarige Astrud die voor hem gaat koken. Het café wordt een restaurant en Astrud kan goddelijk koken. Door een lovende recensie in een krant wordt café Dorian een zeer succesvol restaurant. De sfeer is zeer ontspannen en vriendschappelijk. Het is een grote verdienste van de schrijver om deze bijzondere sfeer zo goed weer te geven.

Auteur

Gilles van der Loo (1973) studeerde af als klinisch psycholoog, werkte twintig jaar in alle denkbare functies in de Amsterdamse horeca en debuteerde als literair schrijver in 2010 met het verhaal Palermo. Hij schreef ook romans waaronder Het laatste kind, Het jasje Luis Martin en Dorp. Daarnaast schreef hij ook culinaire recensies. Op de schrijversvakschool is hij docent proza en roman. Café Dorian werd geplaatst op de Longlist Libris Literatuur Prijs 2024. 

Het boek heeft een bijzondere opzet. Er is een vertelster, een persoon die buiten het verhaal staat.  Reeds in de eerste zinnen komt zij aan het woord. Het is ochtend in de stad die ik je geef. Dit is wat ik voor je schrijf, hopend dat het optelt tot een huis: een stad met een café om naar toe te lopen op een vroege ochtend in oktober. Ik weet niet hoelang ik kan blijven, hoe lang het duurt voor je verhaal zich ontrolt en ik je weer los moet laten. Regelmatig wordt het verhaal onderbroken als de vertelster weer zelf aan het woord komt. Soms is dat verwarrend omdat er voor de overgang geen witregel of ander lettertype wordt gebruikt. Je kunt je afvragen of deze opzet enige meerwaarde oplevert.

Wat is er aan de hand met de Hollander? In de loop van het verhaal komen we steeds meer te weten. Zijn naam is Guillaume en hij was in Amsterdam barman. Hij heeft een zoontje dat Fela heet. Als lezer moet je het hebben van enkele mededelingen over zijn verleden die opduiken in het verhaal. Waarom wordt er niet meer onthuld? Het zou kunnen gaan om iemand met een verbroken relatie. Hij zou dat moeten verwerken en misschien daarover met enkele vertrouwelingen in gesprek gaan. Met de sporadische, terloopse informatie kun je niet veel.

Café Dorian is een sympathieke roman. Geschreven in een superieure stijl. Vooral de beschrijvingen zijn heel treffend. Er wordt echt een wereld geschapen. De personages zijn kleurrijk en meestal sympathiek. De enige wanklank komt van de rijke vader van Sulve, de studente die boven het café woont. De Hollander is een bijzondere man en bepaald geen zakenman. Zijn klanten zijn bijna allemaal zijn vrienden en hij is royaal met gratis drankjes. Dat alles werkt er aan mee dat het een echte feelgood roman is, maar dan wel op een literair niveau.

Gilles van der LooCafé Dorian. ISBN 978-90-282-3305-8, 231 pagina’s. € 23,50. Amsterdam: Uitgeverij Van Oorschot 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Feel good, Fictie | Reacties uitgeschakeld voor Café Dorian