LeesKost | Koster's Bijzondere Boekensite

De laatste opdracht

Geplaatst op 18 december 2023 door Piet Windhorst

Een dwingende stem

Onoplosbare moorden.

Twee vrienden, Ray met een crimineel verleden en Ronny, een geschorste advocaat, beginnen samen een detectivebureau. Er is nog een tweede speurdersduo actief: inspecteur Erik Bosmans en zijn assistent Freddy Uden. De twee duo’s komen met elkaar in contact als de echtgenote van Ray in haar nagelstudeo is vermoord. De politie begint met speurwerk. Talrijke personen worden ondervraagd: klanten van de nagelstudio, maar ook de talrijke familieleden. Het levert allemaal niets op. Geen sporen, geen motieven en sluitende alibi’s. Dan vindt er ook nog eens een tweede moord plaats.

Auteur

Camille Jacobs (1953) is een Vlaamse schrijver van misdaadverhalen. Hij begon pas te schrijven na zijn pensionering. Zijn eerste boek Wraak verscheen in 2019. Jacobs is een zeer productief schrijver, elk jaar verschijnt er een boek. De laatste opdracht is zijn vijfde thriller en zijn zesde De naakte man is recent verschenen.

Deze thriller kent zeker spanning, maar daarnaast is er ook sprake van traagheid. Het boek begint al heel traag met een beschrijving van de omgeving die drie bladzijden in beslag neemt. Daarna volgt nog een lang fragment waar de personages worden voorgesteld. Pas daarna gebeurt er iets: in een gesprek besluiten Ray en Ronny een detectivebureau op te richten. De schrijver zou er goed aan doen wat vaker het rode potlood te gebruiken als hij te veel uitweidt.

Bij het bureau R & R neemt Ray na de moord op zijn partner even afstand van zijn werk en gaat Ronny alleen aan de slag met verscheidene zaken. Hij onderzoekt onder andere een garagebedrijf waar gesjoemeld wordt om de verkoop op peil te houden. Bij andere zaken gaat het om beursactiviteiten en verdachte overnames van firma’s. Ogenschijnlijk hebben de moorden niets te maken met de zaken van R & R. Naarmate het verhaal vordert blijken er steeds meer dwarsverbanden te zijn. Knap hoe de schrijver dit heeft opgebouwd.

Tussen de hoofdstukken staat regelmatig een stukje dat begint met Pssssssttt … Een onbekend personageheeft last van een stemmetje. Heel zijn leven werd hij al beïnvloed door het stemmetje dat zich in zijn schedel had genesteld. De persoon moet gehoorzamen aan de instructies van het stemmetje. De lezer wordt pas aan het eind van het boek geïnformeerd over wie het gaat. Een slim idee van de schrijver. Het verhoogt de spanning.

Jacobs heeft een vlotte schrijfstijl. Opvallend is de soms bijzondere beeldspraak. In het eerste hoofdstuk vergelijkt hij een straat met een trambaan in het midden en aan weerskanten hoge kantoorgebouwen met het Bijbelverhaal van Mozes die de Rode Zee in tweeën doet splijten. Een ander voorbeeld van een originele vergelijking is de volgende zin: Johan verdedigde zich als een duivel in een wijwatervat.

Een wat trage thriller met een goed verhaal.

Camille Jacobs – De laatste opdracht. ISBN 978*94-6437-563-3, 347 pagina’s, € 24. Enschede: Boekengilde 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld

Gebroken zielen

Geplaatst op 16 december 2023 door Marianne Janssen

Het verleden blijft zich roeren

Moeder vangt de klappen op.

Na een verstikkende relatie met een man die een seriemoordenaar bleek te zijn en ook zijn vrouw ervan langs gaf is Margot weer een vrije vrouw. Ze besluit haar leven een wending te geven en begint aan een opleiding verpleegkunde. Tijdens haar stage op de afdeling Spoedgevallen wordt er een meisje binnengebracht dat zichtbaar mishandeld is. Margots hart slaat een slag over, uit medelijden en omdat haar verleden opspeelt. Maar voor het meisje behandeld kan worden en wetsdokter Oliver een melding naar de politie kan doen, komt met veel misbaar een vrouw binnen, het blijkt de moeder van het kind. Ze gaat tekeer als een viswijf en neemt haar dochter mee naar huis, woedend dat ze naar de Eerste Hulp gegaan is.

Het weekeind erna wordt moeder gevonden, zwaar mishandeld en daarna vermoord. Eenzelfde situatie herhaalt zich, nu is het de dochter van een minister die met een alcoholvergiftiging wordt binnengebracht en meteen daarna door haar landelijk bekende moeder scheldend opgehaald. Ook deze moeder vindt op gruwelijke wijze de dood. Margot heeft bij beide meisjes dienst gehad, maar aarzelt of ze Oliver mag wijzen op de overeenkomst. Moet ze zich niet aan haar ambtsgeheim houden? Oliver stelt haar gerust en, meer dan dat, hij laat haar merken hoezeer hij op haar gesteld is. Hij weet van Margots verleden, benadert haar voorzichtig.

Met die wetenschap, via een omweg bij de politie op tafel gelegd, kunnen de dienaren van Hermandad verder. Twee doden na een ruzie tussen moeder en dochter… Ze willen een derde geval voorkomen. Maar in het ziekenhuis en bij de politie vragen medewerkers zich af hóe de moordenaar aan zijn gegevens kwam van een dochter op de Eerste Hulp en een moeder die haar daar woedend vandaan kwam sleuren. Wordt er van binnenuit gelekt?

Intussen herinnert een ander meisje zich de ellende van twaalf jaar geleden. Gelukkig heeft haar broer Frederik beloofd dat hij haar voortaan zal beschermen. Hoe? Dat hindert niet. Als ze maar voort kan zonder demonen. Haar ziel is gebroken door haar verleden waarin haar kwaadaardige moeder een angstig grote rol speelde.

Auteur

Lotte Leenaerts (1993) uit het Vlaamse Rijkevorsel schrijft al sinds ze vijftien jaar oud is. Aanvankelijk had ze psychologie willen studeren, maar boeken en taal trokken uiteindelijk toch aan het langste eind. Ze ging Taal- en Letterkunde studeren en werkt op de bibliotheek in Malle. In mei 2022 kwam haar debuut Trouw uit. De enthousiaste ontvangst stimuleerde haar verder te schrijven, haar tweede boek werd een psychologische thriller Gebroken stemmen. Dit is opnieuw een ‘gebroken-boek’, als een antwoord op Lottes liefde voor de boekenwereld en haar interesse in de psychologie.

De speurtochten van de politie, de altijd drukke ziekenhuiswereld en de voorzichtig opbloeiende liefde tussen Margot en Oliver geven dit vlot geschreven boek een heerlijke sfeer.

Leenaerts schrijft als een trein en vergeet daarbij niet het voorbijglijdende landschap achter de ramen in te kleuren. Grote complimenten. Dit is een heerlijk ontspannend boek.

Lotte Leenaerts – Gebroken zielen. ISBN 978-94-6401-954-4. 301 pagina’s, € 22,- . Kalmthout: Pelckmans Uitgevers 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld

Liefste Clara

Geplaatst op 15 december 2023 door Piet Windhorst

Brieven van achter het IJzeren Gordijn

Een Pools avontuur.

Het verhaal begint 1978. Hoofdpersoon Veerle Frion vertrekt naar Polen waar ze gaat werken aan de universiteit van Wroclaw, het voormalige Breslau. Ze wordt er docente Nederlands. Het is de tijd van de Koude Oorlog. Ze wil zelf Pools gaan studeren, maar ze heeft ook nog ander doel: de plaats bezoeken waar haar grootvader Etienne Frion en diens broer Marcel als krijgsgevangenen te werk waren gesteld in het plaatsje Reudchen. Behalve het verhaal van Veerle bevat het boek brieven van Marcel aan zijn vrouw Clara in Frankrijk. Die brieven zijn genummerd. De laatste brief heeft nummer 106 en werd geschreven op 7 januari 1945.

Auteur

Rita Depestel-Martynowski (1953) is germanist, vertaler, tolk en journalist. Ze woonde en werkte in het toen nog communistische Polen. Ze werkte als verslaggever voor de VRT-radio en schreef voor Knack en De Standaard.

Bijzonder interessant zijn de beschrijvingen van het dagelijks leven achter het IJzeren Gordijn. De reis door de DDR en Rita’s leven en werk in het communistische Polen. In de DDR gaat ze al in de fout door van de snelweg af te gaan en te overnachten in Weimar. Ze had slechts een doorreisvisum. Ze wordt er op aangesproken, maar gelukkig niet bestraft. Veel indruk maakt ze met haar nieuwe Renault 5. Het leven in Polen is ongelofelijk primitief. Lange rijen bij de winkels waar bovendien heel weinig te koop is. Ze verblijft in een pension bij een onvriendelijke, bazige en vooral nieuwsgierige hospita. Die hospita en haar dochter worden als volgt getypeerd: twee eksters die me bespieden en die spullen van me aftroggelen. Gelukkig krijgt ze later een kamer bij uiterst vriendelijke mensen.

Toen Veerle naar Polen vertrok was ze verloofd met Karel, die een jaar ging studeren aan de universiteit van Harvard. Ze was daar niet blij mee. Als reactie koos zij voor een verblijf in Polen. Het stel had al trouwplannen, de datum stond al vast. Er waren zelfs al plannen voor het bouwen van een huis. Tijdens haar verblijf in Polen heeft ze weinig contact met Karel. Haar liefde voor hem bekoelt. De belangrijkste oorzaak is dat ze een verhouding krijgt met Stefan. Hij is zeer avontuurlijk en behulpzaam. Ook hij studeert, maar hij is vooral bezig in een soort verzetsgroep. Hij vervaardigt illegale blaadjes. Ze hebben grote moeite om papier en drukinkt te bemachtigen.

In de jaren 80 was Polen nog volop communistisch. Kritiek op de regering was streng verboden. Overal waren verklikkers. Overtreders werden gearresteerd door de gevreesde militie. Toch waren er veranderingen op komst. Veerle was getuige van de komst van paus Johannes Paulus II naar Polen. Dat betekende heel veel voor de bevolking, want de paus was immers zelf een Pool. Tegelijkertijd is er de opkomst van de vakbeweging Solidarnosc, geleid door Lech Walesa.

Een spannend onderdeel vormt de zoektocht naar de verblijfplaats van Etienne en Marcel in de oorlog. Marcel was degene die de brieven schreef aan zijn vrouw. De eerste brieven bevatten veel adviezen over wat er in de boerderij in Frankrijk moest gebeuren. Later beschrijft Marcel het kampleven. Samen met haar nieuwe vriend Stefan gaat Veerle op zoek naar het plaatsje Reudchen. Zoals bij vele plaatsen was de Duitse naam vervangen door een Poolse.

Liefste Clara is een bijzonder geslaagd boek. Niet alleen vanwege alle informatie over het leven achter het IJzeren Gordijn, die berust op de ervaring van de schrijfster die dit alles zelf heeft meegemaakt. Daarnaast is er de familiegeschiedenis, die beschreven is op een manier dat je lezer alles kunt meebeleven.

Rita Depestel-Martynowski – Liefste Clara. Brieven van achter het IJzeren Gordijn. ISBN 978-94-64369-93-9, 384 pagina’s, € 29,95, Deurne: Uitgeverij Ertsberg 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Communisme | Reacties uitgeschakeld

Hoe eindig alles

Geplaatst op 14 december 2023 door Marianne Janssen

Portret in omzien

Dochter schrijft moeders verhaal.

De ouders van Marre van Dantzig behoorden tot de brievengeneratie, de generatie van het geduldige papier. Als de dochter in 2013 een boek schrijft over haar vader put ze uit zijn geschriften. Tien jaar later, als moeders leven afloopt, loopt ze opnieuw het pad van vroeger af en dwaalt rond in de archieven, ditmaal om een kroniek van haar moeder te schrijven. Ze kijkt in oude fotoalbums, leest dagboeken, reisverslagen, brieven die haar ouders elkaar schreven en brieven die moeders broers over hun zusje schreven. Uit al die woorden tekent zich een portret af van een moeder die ze herkent, maar even vaak een vreemde voor haar is.

Als kind, vertelt Marre van Dantzig, kon ze geen genoeg krijgen van de trouwfoto’s van haar ouders. Vader, wars van uiterlijk vertoon en plichtplegingen had eraan moeten geloven en droeg zowaar een hoge hoed, ‘geleend van Willem Muller, die precies past, zodat mijn toilet af is’. En moeder? Maagdelijker dan mijn moeder kon je niet trouwen. In een schuimig witte trouwjapon tot op de grond en getooid met een doorzichtig witte sluier, ging ze haar compleet andere leven tegemoet.(…) Omringd door mar liefst vijf bruidsmeisjes in even feeërieke jurken vol stroken, en ieder met een eigen boeketje.

Er spreekt zo veel bewondering, trots en vertedering uit deze beschrijving, dat het geen wonder is dat dochter Marre deze foto uit het archief haalde om op de kaft van het boek te zetten. Er volgden jaren van huwelijk, van leven, van dochters en vader. En dan, wat gaat de tijd snel, leeft Marres moeder opeens in ‘geleende tijd’ nadat artsen haar tijdens een operatie open- en haastig hadden dichtgemaakt. De aanblik was niet mooi: Een lever bezaaid met tumoren. Ze leeft al jaren op geleende tijd. Nu is het definitief voorbij. Volgens de doctoren.

Er komt een laatste verjaardag, een laatste bezoek van vrienden, een laatste kerst, een laatste van alles. Maar moeder veert steeds opnieuw op. Ze doet zelfs aan multitasking, ze heeft nog zo veel te doen, ze wil zelfs nog graag naar Parijs.

Auteur

Marre van Dantzig (1953) was ruim dertig jaar eigenaar van de literaire reisboekhandel Evenaar in Amsterdam. Ze debuteerde in 2013 met Zolang niet alles is verteld, een kleine kroniek van mijn vader. Het boek kreeg een lovend onthaal. Het ‘vervolg’, de kroniek van het leven van Van Dantzigs moeder, verdient evenveel prijzende woorden. Het verhaal is ontroerend, subtiel, fraai getekend, een liefdevol, mooi geschreven kroniek.

Marre van Dantzig – Hoe eindig alles, een kleine kr5oniek van mijn moeder. ISBN 9-789-78-90503-5, 181 pagina’s, €20,99.Maassluis: Uitgeverij de Brouwerij 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Biografie | Reacties uitgeschakeld

Afscheuren is het nieuwe doorpakken

Geplaatst op 13 december 2023 door Adrianus

De scheurkalender van Japke-d. Bouma

Jeukwoorden, oneliners, blunders, clichés.

Op kantoor valt altijd genoeg te beleven en wie kan daar beter over schrijven dan ‘kantoorgoeroe’ Japke-d. Bouma. Genoeg in ieder geval om er elke dag een velletje van een scheurkalender voor het nieuwe jaar mee te vullen, 366 dagen lang.

Wat kunnen we verwachten? Volgens de uitgever De ergste jeukwoorden, de scherpste oneliners om je collega’s mee om de oren te slaan, de beste tips om van nutteloze vergaderingen af te komen, de gênantste blunders tijdens het zoomen, de grootste clichés in vacatures – op deze scheurkalender staan ze allemaal. Om elke dag lekker je frustraties, dromen, ambities en liefde voor je werk mee weg te scheuren.

Auteur

Japke-d. Bouma schrijft voor NRC wekelijks een column over hoe te overleven op kantoor. Ze schreef onder meer de Survivalgids voor de kantoorjungle, Uitrollen is het nieuwe doorpakken, Mag ik even iets tegen je aanhouden?, Werken doe je maar thuis, en Ik kan nu niet bellen want ik zit in een call.

Ik sla zo maar wat blaadjes om.

Bouma kan lekker uithalen. Bijvoorbeeld over ‘Een stukje’. Stop ermee. Stukjes zitten in je neus, of in een puzzeldoos.

Ze geeft zo nu en dan zogenaamde jeuk inspirational quotes, zoals Succes is een werkwoord. Nee, succes is een zelfstandig naamwoord.

En wat dacht u van de Tip van de week: Plan veel afspraken ‘buiten de deur’. Niemand controleert wat je daar doet.

Als jeukwoord van de week wordt onder meer Stakehouder uitgebreid gefileerd. En ook denkniveau moet er kort maar hevig aan geloven: Volgens mij is het belangrijker WAAR je aan denkt dan op welk niveau je dat doet. Tenslotte Een bewogen jaar: Het is altijd een bewogen jaar…Je mag alleen ‘bewogen jaar’ zeggen in je speech als je erbij gaat huilen.

Waar gaan we mee stoppen? Met: Een punt op de horizon zetten. En met lunchmeetings. Want Lunch is voor pauze, niet voor vergaderen.

Ik verheug me op het nieuwe jaar met Japke.

Japke-d. Bouma – Afscheuren is het nieuwe doorpakken. Scheurkalender 2024. ISBN 978-90-213-4216-0, 366 blaadjes, € 17,50. Amsterdam: Alfabet Uitgevers 2023.

Geplaatst in Kalenders | Reacties uitgeschakeld

Uitwaaien

Geplaatst op 12 december 2023 door Marianne Janssen

Lofzang op ons vlakke land

De blik in de verte en het hoofd in de wind.

Nadat Renske Jonkman tien jaar in Amsterdam gewoond had laadden zij en haar gezin alle huisraad in de veewagen van haar schoonfamilie en trok naar het Noord-Hollandse platteland. Ze huurden voor een jaar een oude boerderij om daar antikraak te gaan wonen. Acht jaar later zaten zij er nog. Jonkman was terug in haar geboortestreek en ze wilde er niet meer weg. Want toen ze eenmaal terug was in het vlakke land waar ze was opgegroeid realiseerde zij zich dat dít het land was waar zij kon ademhalen en waar ze weer zicht op de horizon had. Wat een verschil met Amsterdam, waar haar ogen altijd stuitten op het volgende huizenblok, op eindeloze rijen auto’s. Zonsopgang en zonsondergang lieten zich daar niet vangen, en de wind kwam altijd van om een hoek, nooit vanuit de verte. Vreemd, het verlangen naar het vlakke land had altijd gesluimerd en toen zij terug was op die plek realiseerde zij zich dat zij was vergeten hoe hard het daar kon waaien. Buigende populieren, onrustig jagende bomen, het waren vreemden geworden. Ze moest weer vrienden worden met de wind, ze moest opnieuw leren ‘uitwaaien’, dat typisch Hollandse woord voor wandelen in de wind, lopen en het hoofd leegmaken, de grote schoonmaak tegen ‘denk-stress’.

In ‘Uitwaaien’ neemt de auteur haar lezer mee in de wind. Ze vertelt over de eerste wind-lessen die ze kreeg van haar betreurde, jong overleden broer die haar leerde vrienden met de wind te worden als je wilde leren surfen. Ze vertelt over de fietstochten over de dijk met haar jonge dochters, stevig trappend met hun jonge benen, kop in de wind naar school. Dit balanceren tegen de wind, denkt hun moeder, leert kinderen hoe ze in het leven moeten staan, volhardend, balancerend, altijd bedacht op het onverwachte, op een rukwind. Fietsen in de wind als levensles, een mooie beeldspraak is dat. Een ode aan de wind, de leermeester voor het leven.

Auteur

Renske Jonkman (1982) groeide op in Heerhugowaard. Ze studeerde Nederlandse Taal en Cultuur, daarna deed ze een minor Filmwetenschappen. Ze rondde haar studie af met een master Discourse and Argumentation Studies. Ze schreef interviews en reportages voor de Volkskrant en National Geographic. Voor Trouw schrijft ze een column over boeren en natuurbeschermers.In 2011 debuteerde ze met Zo gaan we niet met elkaar om een coming-of-age novel, over de rebelse Hazel en haar aan wanen lijdende broer. Ze werd voor dit boek genomineerd voor de Academica Debutantenprijs en de Vrouw & Proza Debuutprijs. Dit boek werd in 2015 gevolgd door Gibraltar, dat werd beloond met de Alkmaarse Cultuurprijs Victoriefonds Cultuur. In 2021 verscheen een grote, breed geprezen boerenroman over de relatie tussen de mens en het polderlandschap: Dit verdronken land.

Bij het lezen van de subtitel ‘Lofzang op ons vlakke land’ moest ik onmiddellijk denken aan het schitterende ‘Mijn vlakke land’ – Le plat pays qui est le mien, het mooiste lied dat (in 1962) ooit geschreven is, door de meester dichter-zanger Jacques Brel. Ik kan me al lezend in Jonkmans boek niet aan de indruk onttrekken dat ook zij de gevoelens van deze zanger deelt. Wind, wolken, grauwe en blauwe luchten, wat is er mooier en sterker, lieflijker en ook harder dan ons vlakke land. Het neemt dit mooie boek van Jonkman extra voor mij in.

Lees en laat waaien die woorden en steek de kop in de wind en word sterk.

Renske Jonkman – Uitwaaien. Lofzang op ons vlakke land. ISBN 9-789-038-812-885, € 21,99. 176 pagina’s. Amsterdam: Nijgh & Van Ditmar 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Natuur | Reacties uitgeschakeld

Ik kan je redden

Geplaatst op 11 december 2023 door Piet Windhorst

Een Olivia Leroy-thriller

Een eigenzinnige inspecteur.

Inspecteur Olivia Leroy werkt bij de afdeling vermiste personen. Van twee opgegraven dode lichamen moet ze de identiteit proberen vast te stellen. Olivia opereert meestal alleen en naast het zoeken naar de identiteit van de lichamen is ze ook bezig de moordenaars te achterhalen. Dat moet ze echter overlaten aan de afdeling moordzaken.

De tweede verhaallijn speelt zich enkele jaren terug af. Tess de Raeve is een ‘mislukte’ lerares Vanwege een affaire met een leerling was ze ontslagen. Ze probeert in Oostende een nieuw bestaan op te bouwen. Haar eerste baantje is serveerster in een restaurant. Daar leert ze een bekende muzikant kennen. Al na enkele maanden trouwen ze met elkaar. Tess mag van hem niet werken. Het leven met een beroemd popartiest is moeilijk. Hij wordt omringd door mooie vrouwen en dat maakt haar behoorlijk jaloers.

Auteur

Sofie Delporte is bibliothecaresse in het Belgische Gavere. Ik kan je redden is haar debuut -roman, een thriller. Het is haar bedoeling een serie te schrijven met Olivia Leroy als hoofdpersoon.

De schrijfster vermeldt als extraatje in het tweede verhaal regelmatig citaten uit het werk van Arthur Rimbaud. Tess ziet parallellen tussen zijn leven en het hare. Interessant, maar het leidt wel af van het eigenlijke verhaal. Dat geldt ook voor de informatie over het privéleven van Olivia. Veel wordt er gezegd over de relatie met haar moeder. Uitgebreid zijn we getuige van een enorme rel bij het kerstdiner. Je bent dan echter ver verwijderd van haar politiewerk.

Olivia Leroy is als inspecteur in haar gedrag heel anders dan haar collega’s. Ze is geen teamspeler en werkt het liefst alleen zonder haar collega’s erbij te betrekken. Haar chef commissaris Goeminne is daar nijdig over, hij wil haar zelfs ontslaan. Nog wat napraten in een café met de collega’s behoort niet tot haar gewoontes. Op een heldere manier wordt beschreven hoe ze zich echter geleidelijk ontwikkelt tot een goede collega.

De schrijfster noemt haar boek een thriller. Een politieroman zou een betere omschrijving zijn. Ondanks de zijpaadjes die afwijken van het eigenlijke verhaal is het wel degelijk een spannend boek. We hebben te maken met een slimme inspecteur die echt speurwerk verricht. Onvermoeibaar blijft ze zoeken en betrokken personen bevragen. Deze roman smaakt zeker naar meer.

Sofie Delporte – Ik kan je redden. ISBN 978-94-647-5934-1, 413pagina’s, € 22,99. Gent: Borgerhoff & Lambertigs 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld

Wie houdt je warm in de winter?

Geplaatst op 8 december 2023 door Marianne Janssen

Vertedering en verdriet ineen

En altijd die ene stoel die leeg blijft….

Daar zit meneertje dan, in zijn grote huis, alweer drieënhalf jaar alleen. Er wordt gezorgd en gewerkt. Wekelijks een werkster, regelmatig tuinmannen, háár tuinmannen, de glazenwasser, de schilder, de loodgieter op zijn tijd, de klusjesmannen… ze werken en doen hun verhaal, met koffie aan de keukentafel, net als in de tijd dat M. er nog was. Maar op de stoel aan de korte kant van de tafel gaat niemand zitten, want dát is M’s vaste plek. Ze is aanwezig als afwezige. Voor al die mensen en altijd voor hem. ‘Meneertje’, zo noemde ze hem wel, hij was twaalf jaar ouder dan zij. ‘Prikkebeen’ zei ze ook wel eens. Zijn M. die hij mist en niet kan missen. Maar ze is er niet meer en toch ook wel. Want het grote huis getuigt in iedere hoek, in iedere kier, in de tuin en zelfs op de zolder van M, Martine, zijn overleden vrouw, zijn grote liefde. Hij gaat aan het ruimen, nee, nog niet haar kleren daar moet hij nog niet aan denken, maar op zolder, bij de koffers, dat is een veilige plaats. Ja, dat had hij gedacht! Zelfs op zolder komt hij M. tegen. Want de koffers op zolder zijn niet leeg, maar zitten allemaal vol met snuisterijen en verzamelingen, met stukjes van zijn Martine.

Als Martine Bijl op haar 67^e een hersenbloeding krijgt, wachten haar vier jaren van moeizaam revalideren. Aan haar zijde staat, helpt, steunt, bemoedigt en mantelzorgt Berend Boudewijn, de man met wie ze dan inmiddels 23 jaar getrouwd is. Hij was de bejaarde van hun tweeën, plaagde ze wel eens. Toen ze daar lag, onbeweeglijk, wist hij dat hij, de oudste, nu de sterkste moest zijn, Martine had hem nodig. En zo gingen ze verder, samen in liefde. Martine Bijl knapte op. Schreef zelfs twee boeken over het langzame proces van herstel na de hersenbloeding die haar een deel van haar jonge bestaan had afgekomen: Hindergroen en Rinkeldekink. Tot het noodlot opnieuw toesloeg en Martine hem voorgoed moest verlaten, 71 jaar jong. Nu zit hij alleen in dat grote huis dat nog helemaal Martine ademt. Hij denkt aan haar, hij praat met haar, hij scharrelt rond in hun gezamenlijke woning en hij kijkt beducht in haar spullen. Maar haar kleren mogen niet weg. Nee, niet Martines kleren. Hij maakt zich enigszins zorgen. Wat als hij valt, als oude man alleen? Hij heeft gelukkig zijn zoon en zijn stiefdochter uit de tijd van vóór Martine, ze zijn goud waard, hij is ze dankbaar. Maar toch als er iets met hem gebeurt, wat dan? Hij schrijft, hij piekert, hij haalt herinneringen op aan Martine en aan tijden dat zij nog niet samen waren, hoe kon hij ooit zonder Martine?

Auteur

Berend Boudewijn (1936) werd geboren als Berend Boudewijn van der Woude. Hij is acteur, theaterregisseur, televisieregisseur en schrijver. In 1992 trouwde hij met zangeres en schrijfster Martine Bijl (1948-2019). Hij regisseerde vanaf 1960 zowel toneel als televisie en presenteerde vanaf 1961 tv- en radioprogramma’s.

‘Hoe gaat het?’ vragen mensen hem vaak. Berend Boudewijn vertelt dat daarop verschillende antwoorden mogelijk zijn. Naast het ‘Naar omstandigheden goed’ heeft hij uitgeprobeerd: ‘Stram maar ongebroken’, maar dat vond hij te aanstellerig bij nader inzien. Nu oppert hij met het vleugje zelfspot dat ook steeds in dit boek opduikt ‘De magnetron en de televisie zijn mijn beste vrienden’, het zweemt wat naar zelfgenoegzaamheid, dat wel. Aan een vriend mailde hij ‘Ik ben langzaam aan het uitdoven’, maar voor dat hij de mail verzond had hij dat geschrapt. Te veel de spijker op zijn kop. Hij leeft nog, daar houdt hij het maar op.

Berend Boudewijn schreef met dit boekje een ode voor M, Martine, en een document vol rouw, vrolijke herinneringen en een beschouwend afwachtend bekijken. Hij leeft en hij wacht het verder wel af. Zonder M. is er niets meer aan.

Een aangrijpend boekje.

Berend Boudewijn – Wie houdt je warm in de winter? ISBN9-789-025-475-239. 128 pagina’s, €19,99. Amsterdam: Atlas Contact 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Diversen | Reacties uitgeschakeld

Vrij van erfbelasting

Geplaatst op 7 december 2023 door Piet Windhorst

Bijzondere autobiografie

Onderwerp van een afstudeerscriptie.

Vrij van erfbelasting is een autobiografie in een bijzondere vorm. De schrijver bedacht een situatie waarin er een denkbeeldige hoofdpersoon, Wander Coffeng, een eindwerkstuk maakt over hemzelf. Daartoe voert hij vele gesprekken met Penninga. Samen bespreken ze welke thema’s aan de orde zullen komen: de Tweede Wereldoorlog, de jaren zestig in Amsterdam, de reizen die Fred maakte door Australië en Amerika, zijn hobby’s, zijn werk en zijn gezin. Penninga geeft Coffeng ook teksten uit zijn werk: verhalen, gedichten en fragmenten van romans. Die teksten zijn opgenomen in het boek en zijn een waardevolle aanvulling.

Auteur

Fred Penninga (1945) publiceerde poëzie en fictie. Van hem verschenen romans: Ilse, Er komt een tijd dan sta ik daar, Met uitzicht op het plein. Met zijn verhalen behaalde hij prijzen, onder andere met Niets aan de hand en Met losse handen. In zijn woonplaats Utrecht was hij tevenswelzijnswerker.

Het verhaal van de adoptie is absurd. Al op vrij jonge leeftijd verneemt Fred dat hij geadopteerd is. Met zijn adoptieouders heeft hij het getroffen, hij wordt op net zo behandeld als zijn stiefbroers en zussen en hoort echt bij dit gezin. Later krijgt Fred behoefte aan informatie over zijn biologische ouders. Het blijkt dat ze behoorlijk fout waren in de oorlog. Beiden belandden voor lange tijd in de gevangenis. Als baby had zijn moeder hem gedumpt in een boekhandel. Omdat ze niet terugkwam werd hij gedeponeerd in het voorportaal van een kerk. Hij lag in een doos met een naamlabel aan zijn grote teen. De familie Penninga ontfermde zich over hem. Zijn speurtocht naar zijn biologische ouders leidde er toe dat hij hen ontmoet. Fred blijkt nog drie broers te hebben. Met een van hen, Maarten, ontstaat een contact.

De ouders van Fred, Margot Warnsinck en George Kettman waren belangrijke NSB’ers. Fred werd verwekt in Berlijn en geboren op 4 april 1945 in Amsterdam. Zijn moeder wilde niet dat hij in Duitsland zou worden geboren. Hij kreeg de naam Winfried Kettman. Zijn drie broers hadden na de oorlog veel last van die achternaam. Winfried werd geadopteerd en zijn naam werd Fred Penninga. Hij had daarom geen last van het oorlogsverleden van zijn ouders: vrij van erfbelasting.

De schrijver last geschiedenisfragmenten in om te laten zien in welke tijd hij opgroeide. Uitvoerig schrijft hij over de happenings bij het Lieverdje op het Amsterdamse Spui. Heel eerlijk schrijft hij dat hij daar niet zo actief was en op de achtergrond bleef. Openhartig is hij over zijn seksleven. Van zijn eerste masturbaties, die zijn moeder steeds verbood, tot zijn ervaringen met mannen. Hij schrijft ook over een vrijpartij met zijn partner Lara. Fred is zich bewust dat hij seksverslaafd is. De grote vraag is: waar botst de gay-leefstijl met het dagelijks leven van een met een vrouw getrouwde man. Het ging hem erom dat de dagelijkse omgeving geen last heeft van zijn leefstijl.

De fictie bestaat vooral uit het verhaal over de student journalistiek Wander Coffeng. Diens relatie met Lara wordt uitgebreid gesproken. Zelfs de gesprekken met zijn werkstukbegeleider Jeroen van As woorden weergegeven. Deze fictiebijdragen maken het boek tot een ongewone autobiografie. Vaak hebben (auto)biografieën het karakter van een opsomming van feiten, dit werk is door zijn bijzondere vorm heel afwisselend en boeiend. Het boek is geschreven in een superieure stijl en het geeft een goed beeld geeft van het leven en het werk van Fred Penninga.

Fred Penninga – Vrij van erfbelasting. ISBN 978-94-922-4160-3, 307 pagina’s, € 24, 95. Utrecht: Uitgeverij Magonia 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Autobiografie | Reacties uitgeschakeld

Voetbal kijken met Van Basten

Geplaatst op 4 december 2023 door Adrianus

en andere sportverhalen

De kracht van het detail.

Dit boek bevat, naast het fraaie voorwoord van Wilfried de Jong, een zevental sportverhalen.

In het titelverhaal verhaalt de schrijver hoe hij als gast belandde bij een speciale WK-talkshow bij de wedstrijd Brazilië-Servië. Medegasten Marco van Basten en Imke Courtois. Over de laatste vernemen we nauwelijks iets, over Van Basten wel iets. Hij blijkt vooral in het eten geïnteresseerd, verder blijft hij een mysterie.

In Het mooiste doelpunt aller tijden maken we kennis met de maker ervan, de Braziliaan Carlos Alberto (1944-2016).

Pasta eten met Ben Johnson is een hilarische verslag van een etentje met de voormalige atleet, het jeugdidool van Michel’s partner Antoinette Scheulderman.

Lunchen met Mart en Kees vertelt over een gesprek aan de eettafel in huize Smeets tussen Mart en Kees Jansma naar aanleiding van hun gezamenlijke boek Nabeschouwing. Het gesprek wordt voortgezet rondom een signeersessie van beide heren in Boekhandel Broese in Utrecht.

Gazza, away geeft een ontluisterend portret van de voormalige Engelse topvoetballer Paul Gascoigne.

Johan Cruijff en andere voetbalstandbeelden vertelt niet alleen iets over die standbeelden, overal ter wereld, maar ook over de spaarzame ontmoetingen van de schrijver met Cruijff zelf, die bij leven veel imitators had, ‘maar niemand speelde Johan Cruijff zo goed als Johan Cruijff zelf’.

Het boek wordt afgesloten met De Coolsingel stroomde vol, een aantal mijmeringen over Feyenoord, die bij Van Egmond opkwamen toen hij zijn archief ging opruimen. In dit stuk is speciale aandacht voor de legendarische verzorger Gerard Meijer, die ooit in de toenmalige Sowjet-Unie het oog redde van de doelman van Dinamo Tbilisi. In de spullen vond hij twee persoonlijke plakboeken van Henk Schouten (1932-2018), die ooit negen keer scoorde in één wedstrijd, een record. Het was in 1956 tegen De Volewijckers (en uw recensent was er bij). De schrijver vergelijkt beide succestrainers Ernst Happel en Arne Slot. Hij geselt de idioot, wiens projectiel op het hoofd van Davy Klaassen Feyenoord de double kostte. En staat stil bij wat Joodse en niet-Joodse Feijenoorders in de oorlog overkwam om het abjecte van de antisemitische leuzen van zogenaamde supporters aan te tonen. Het verslag van de huldiging van de landskampioenen op de Coolsingel bevat zowel vrolijke als ontroerende elementen.

Auteur

Journalist Michel van Egmond (Voorburg, 1968) volgt Feyenoord sinds 1993. Hij is de enige schrijver in Nederland die drie maal de NS publieksprijs won met boeken over René van der Gijp en Wim Kieft. Samen met Martijn Krabbendam schreef hij Lourdes aan de Maas over Feyenoord. Beide heren maken een wekelijkse podcast over deze club.

Dit vlot geschreven boek is een fraaie combinatie van mooie verhalen over figuren in en rond de sport.

Michel van Egmond – Voetbal kijken met Van Basten en andere sportverhalen. ISBN 978-90-488-7211-4, 239 pagina’s, € 22,99. Amsterdam: Uitgeverij Inside 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Sport, Voetbal | Reacties uitgeschakeld