Een briljant plot in een briljant plot
Het overtreden van een ongeschreven schrijverswet heeft desastreuze gevolgen.
Wanneer je als auteur met een schrijfblokkade een boek met de titel De Plot in handen krijgt dan hoop je tijdens het lezen op inspiratie. Men zegt wel: beter goed gejat dan slecht bedacht. Dat idee kreeg Jacob Finch Bonner, de ooit zo veelbelovende auteur van The Invention of Wonder, ook.
Wanneer Jake als docent creatief schrijven een hoofdstuk van een verhaal van een arrogante leerling onder ogen krijgt weet hij, net als de schrijver, dat het boek door de unieke plot gegarandeerd een topper wordt.
Als Jake jaren later in zijn leven nog altijd zijn eerste succes probeert te evenaren denkt hij terug aan het briljante verhaal, waarvan hij maar één hoofdstuk heeft gelezen. Wanneer hij ontdekt dat de betreffende leerling niet meer leeft, het boek nooit is uitgebracht en zelfs directe familieleden zijn overleden, is de verleiding té groot om te weerstaan. Vanaf het moment dat de deels geplagieerde roman The Crib een kassucces is start een kat- en muisspel dat hem en de lezer meesleurt in gevoelens van angst, grootheidswaanzin en paranoia.
Auteur
Jean Hanff Korelitz (1961) groeide op in New York en studeerde aan Dartmouth College en Clare College in Cambridge (UK). Ze is schrijver, toneelschrijver, toneelproducent en essayist. Haar boek Je had het kunnen weten werd door HBO uitgebracht als de televisieserie The Undoing. Naast romans schrijft ze kinderboeken, non-fictie en poëzie, en haar artikelen verschenen onder meer in Vogue, The New York Times en Reader’s Digest. Van haar nieuwste boek – De nakomer uitbracht in 2022 – wordt een serie van gemaakt
Het was even wennen aan de lange zinnen met tangconstructies, toch pakte het verhaal mij meteen. Wat onmiddellijk opvalt is de zelfspot waarmee de hoofdpersoon ‘het schrijverschap’ benadert, hetgeen nog grappiger is omdat schrijfster Korelitz het schreef en ik het als schrijver en recensent las. Men kan het verhaal ook als een parodie of persiflage op schrijvers en de schrijverswereld zien; herkenbare eigenschappen van het origineel worden overdreven of uitvergroot zonder voor de leek té hilarisch te worden.
Geschreven in de derde persoon kruipt de lezer in hoofdpersonage Jake en ervaart zijn paranoia, twijfels, afwegingen en succes.
Schrijvers die wilden dat hij hun theorie onderschreef dat discriminatie in de uitgeverswereld – antisemitisme! seksisme! racisme! leeftijdsdiscriminatie! – de werkelijke reden dat hun achthonderd pagina’s tellenden non-lineaire, interpunctieloze neoroman was afgewezen door elke uitgever die in het land te vinden was.
De Plot neemt niet alleen het schrijverschap op de schop, ook fenomenen in de schrijverswereld worden onder de loep gelegd.
‘Als je auteursrecht kon claimen op een plot, dan zouden er helemaal geen romans bestaan,’ zei Wendy. ‘Stel je voor dat één persoon de rechten zou bezitten op “Jongen ontmoet meisje, jongen raakt meisje kwijt, jongen krijgt meisje”. Of op “Held, opgegroeid in anonimiteit, ontdekt zijn eigen cruciale rol in epische strijd om de macht”. Ik bedoel, dat is toch absurd!’
Op een derde van het verhaal vermoedde ik ‘de ware toedracht’, wat het leesplezier juist versterkte. Niks is leuker dan hongerig doorlezen om erachter te komen of een ingeving klopt.
In principe ben ik geen fan van dikke pillen, maar De Plot had van mij langer gemogen. Tijdens het lezen leefde ik mee, heb ik geschaterd, gegruweld, hield ik soms mijn adem in. Kortom, ik heb genoten en laat dat nou net de bedoeling van lezen zijn. Dikke aanrader!
Jean Hanff Korelitz – De Plot. Vertaald uit het Engels (The Plot) door Sandra Boersma & Hilje Papma. ISBN 978-946-3967-67, 338 pagina’s, € 27,99. Gent: Borgerhoff & Lamberigts.
