LeesKost | Koster's Bijzondere Boekensite

De vuurtorenwachter en zijn dochter

Geplaatst op 28 november 2024 door Piet Windhorst

Een levensgeschiedenis

Van Nederlands Indië naar Schiermonnikoog.

Deze roman bevat de bewogen levensgeschiedenis van Jaap Hiemstra. Het begint met enkele gebeurtenissen die zich afspeelden tijdens zijn jeugd in Friesland. Eigenlijk wilde hij boer worden, maar er was geen werk. Op aanraden van zijn vader meldde hij zich aan als vrijwilliger van de Koloniale Reserve. Het was een zware opleiding die toegang verschafte tot het Koninklijk Nederlandsch-Indisch Leger. De opleiding kende veel afvallers. Het gelukte Jaap om toegelaten te worden tot het KNIL. In 1939 vertrok hij naar Indië. Na een bootreis van vier weken bereikten ze Tandjoeng Priok. Over het verblijf in Indië wordt weinig verteld, behalve enkele gruwelijke belevenissen.

Auteur

Tjeerd Schuhmacher (1954) begon na zijn werkzame leven met schrijven. Hij nam les op de Schrijversvakschool. Voor de Leeuwarder Krant schreef hij korte verhalen. In 2021 verscheen de historische roman Twee kampen en in 2023 de novelle Chris.

Na het hoofdstuk over de heenreis volgt direct het verhaal van de terugreis. Hij is getrouwd met Roos, een beeldschone Javaanse. Ze hebben een baby. Nadat ze enige tijd in Friesland bij Mim en Hait, de ouders van Jaap hebben gewoond vertrekken ze naar Schiermonnikoog waar Jaap een baan krijgt als vuurtorenwachter. Voor Jaap is het een ideale baan, voor Roos is Schiermonnikoog een verschrikking. Ze kan niet wennen aan het klimaat en het eenzame leven op het eiland. Ze verveelt zich stierlijk. Met de plaatselijke bevolking heeft ze nauwelijks contact. Wel krijgt ze soms bezoek van mannen die zich zeer aangetrokken voelen tot deze mooie exotische vrouw. Tegenover Jaap is Roos brutaal en keihard. Er zijn voortdurend ruzies. Hun dochtertje Hillie lijdt daar erg onder. Roos eist van Jaap dat ze naar Amsterdam gaan.

In enkele hoofdstukken die haar naam dragen vertelt Hillie, later Hilda, haar eigen verhaal. Hillie is een lief meisje dat zich op Schiermonnikoog uitstekend vermaakt. Ze heeft met beide ouders een goede verstandhouding. Ook in Amsterdam weet ze zich aan te passen. Haar moeder is soms lief, maar vaak ook onverschillig. Hillie moet zich als vreemdelinge regelmatig melden bij de politie in Den Haag. Haar moeder stuurt de nog jonge Hillie alleen naar Den Haag. Gelukkig ontmoet ze in de trein een hulpvaardige vrouw. Later woont haar moeder in Arnhem. Als Hillie naar Arnhem reist moet ze bij het station vier uur wachten tot ze eindelijk afgehaald wordt. Moeder Roos was haar vergeten. Als Hillie getrouwd is neemt ze haar bejaarde, doodzieke moeder in huis en verzorgt ze haar.

Jaap is een beklagenswaardige figuur. Zijn huwelijk is een grote mislukking. In Indië heeft hij een moeilijke tijd doorgemaakt, eerst als soldaat en later als krijgsgevangene. Hij verbleef in verscheidene Jappenkampen en moest zware dwangarbeid verrichten. Na vier jaar kwam hij vrij en ging met Roos naar Nederland. Jaap is gelukkig met zijn werk, maar zijn vrouw eist een verhuizing naar Amsterdam. Het is ongelofelijk dat hij zijn voortdurend vijandige vrouw trouw blijft. In Amsterdam, waar ze vele mannen ontvangt, volgt er uiteindelijk toch een scheiding. Eenmaal terug in Friesland breken weer mooiere tijden aan. Hij lijdt echter wel aan trauma’s die voortkomen uit zijn Indische tijd.

Een indrukwekkend levensverhaal.

Tjeerd Schuhmacher – De vuurtorenwachter en zijn dochter. ISBN 978-94-6365-685-6, 282 pagina’s, € 22,50. Leeuwarden: Uitgeverij Elikser 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Geschiedenis, Nederlands Indië | Reacties uitgeschakeld

Het Lust Complot

Geplaatst op 27 november 2024 door Adrianus

Meedogenloze competitie

Gemakkelijke prooien.

De Vlaamse journalist Frank Blatt krijgt een dossier toegespeeld over wat tegenwoordig wel grensoverschrijdend gedrag wordt genoemd door de bekende film- en showproducer Herman Verboven en een aantal van diens zakenvrienden. De man is er tot nu toe steeds mee weggekomen. Hij zet zijn jonge collega Lucas Dillen op de zaak. Deze weet binnen te dringen in de organisatie van The Beauty Queen, een door Verboven groots opgezette schoonheidswedstrijd. Dillen houdt Blatt regelmatig op de hoogte van zijn observaties.

Auteur

Freddy Michiels (1942) is een Vlaamse journalist, auteur en bladenmaker. In de jaren zeventig van de vorige eeuw maakte hij documentaires. Hij is de schrijver van een dertigtal non-fictieboeken, veelal over Antwerpen of het Antwerps. Zijn eerste misdaadroman was Het Hollywood Complot, waarmee hij in 2004 de Schaduwprijs won voor het spannendste Nederlandstalige debuut. Na Haat (2020) is dit zijn derde titel in het genre.

Lucas merkt op dat bij de selectie voor de schoonheidswedstrijd suggestieve vragen gesteld worden als Bent u preuts en Hebt u talent om iemand te verleiden? Hoe zou u dat doen? Bovendien bleek Verboven bij de keuze van de kandidaten uiteindelijk het laatste woord te hebben. Sommige meisjes willen heel ver gaan om de wedstrijd te winnen. Zeker als er ook nog geschermd wordt met mogelijke filmcontracten. Melissa liet zich volledig gaan. Ze ontdeed zich achtereenvolgens van haar bloes en haar beha en ging daarna all the way.

Het verhaal krijgt een huiveringwekkend vervolg als er sprake is van sexthing door het verspreiden van naaktfoto’s van één van de meisjes. Ze weet van niets, kennelijk is kunstmatige intelligentie gebruikt. Vervolgens verdwijnen drie meisjes die later dood worden aangetroffen. Het boek wordt hiermee een ouderwetse whodunit. Krijgen de misbruikers hun verdiende loon?

De lezer krijgt een ontluisterend beeld van de showbizz. Maar na The Voice en Harvey Weinstein zijn we natuurlijk wel een en ander gewend.

Een vlotgeschreven. spannend boek.

Freddy Michiels – Het Lust Complot. ISBN 978-94-649-1546-4, 317 pagina’s, € 24,95. Antwerpen: KMO Promoties 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Deel van een reeks, Detective / Thriller, Showbizz | Reacties uitgeschakeld

Dierenarts in New York

Geplaatst op 25 november 2024 door Marianne Janssen

Aan huis bij de ‘rich and famous’

Als het huisdier van een miljonair diarree heeft, praat ook hij alleen over poep.

Amy Attas was veertien jaar oud toen ze een boek las dat een dierenarts had geschreven over de ervaringen in zijn praktijk. ‘Op dat moment ging er een wekker af,’ schrijft ze. Ze realiseerde zich dat ze haar dierenliefde-van-jongs-af-aan moest gaan omzetten naar de werkelijkheid, ze zou dierenarts worden. Als eerste stap zocht ze een zomerbaantje in een dierenkliniek. Na twintig afwijzingen kwam ze terecht bij een dierenarts die haar hartstocht herkende en haar vroeg om langs te komen. Tijdens die eerste middag viel Amy prompt flauw toen ze zag dat een kat een injectie kreeg en er donkerrood bloed opwelde. Haar trots kreeg een knauw, maar haar plannen hielden stand. Ze volgde na haar school de universitaire opleiding tot dierenarts, werkte een aantal jaren als stagiair en kreeg daarna een baan als dierenarts bij een grote veterinaire kliniek. Dr. B., de baas, zorgde dat hij alle huisdieren kreeg van beroemde en rijke eigenaars, de huisdieren van het ‘gewone’ volk waren voor de collega’s. Geen aardige instelling, maar het maakte Attas niet uit. Ze deed een schat aan ervaring op. Tot ze op een dag in aanvaring kwam met dr. B., die de indruk kreeg dat Amy rijke klanten van hem afpakte. Onzin natuurlijk, ze was gewoon aardiger. Maar het leidde tot een breuk en Attas werd ontslagen. Ze had inmiddels cliënten genoeg, en die wilden allemaal dat hun huisdier bij haar onder behandeling bleef. Daardoor kwam ze op het lumineuze idee om een mobiele praktijk te starten: Manhattan City Pets. Ze zou een assistent aannemen en zieke huisdieren voortaan thuis bezoeken: het zou hun nerveuze bazen een bezoek aan een kliniek besparen en het zieke dier zou zich veel gemakkelijker laten onderzoeken en behandelen in de eigen vertrouwde omgeving.

Dat is inmiddels 32 jaar geleden. Dr. Amy Attas bezoekt al die jaren al zieke honden en katten, doet jaarlijkse controles, ent de dieren in én komt op die manier in allerlei soorten huizen van allerlei soorten mensen, rijk en arm, aardig en onaardig, doodgewoon en uiterst merkwaardig. Die mensen hebben één ding gemeen: ze houden van hun huisdier en zijn vreselijk ongerust als dat dier iets mankeert. Attas maakt zulke bijzondere dingen mee dat haar echtgenoot Steve al snel zei: ‘Die dingen moet je opschrijven’. Dat deed ze. Dit boek is de weerslag ervan.

Moet ik er dingen uitpikken? Lastig. Bijvoorbeeld dat Amy zelf een voorliefde heeft voor mopshonden, en de blinde mopshond Bumper in huis heeft? Hoe het komt dat Bumper blind is? De soort is erg in trek en commerciële fokkers zijn onverantwoord gaan fokken met blindheid tot gevolg. Of: Amy krijgt op een gegeven moment de hond te behandelen van een beroemde ijshockeyspeler, de man is helemaal van slag door de ziekte van zijn hond. Amy geeft het dier een injectie en de hond knapt snel op. ’s Avonds moet de ijshockeyer spelen en scoort een punt, dankzij Amy Attas, dat is haar stellige overtuiging.

Nog zoiets: een kat heeft géén negen levens en komt vaak wel na een val op zijn pootjes terecht maar lang niet altijd ongeschonden. Amy vertelt van het ‘wolkenkrabberssyndroom’ een studie van dierenartsen naar de letsels van katten die van grote hoogte uit een flat gevallen waren.

Auteur

Dr. Amy Attas zal de zestig voorbij zijn, want ze zit al veertig jaar in haar geliefde vak. Ze studeerde diergeneeskunde aan de University of Pennsylvania. Ze werkte als stagiair-dierenarts een aantal jaren bij het Animal Medical Centre. Daarna kreeg ze haar eerste baan als dierenarts bij het Park East Animal Hospital. Toen ze werd ontslagen ging de paraveterinair George Simonoff die daar de nachtdiensten draaide, met Amy Mattas mee om in haar ambulante praktijk als assistent te gaan werken. Manhattan City Pets werd opgericht in 1992. Amy’s man Steve, voormalig operazanger, steunt haar, redigeert haar teksten en is haar grote liefde. Ze ontmoetten elkaar door, natuurlijk, een hond.

Er staan honderden verhalen in dit boek. Allemaal het navertellen waard. Sommige zijn hartverscheurend, andere mallotig of hilarisch: Amy zag bij haar rijke klanten zó veel kunst aan de muren dat die samen gemakkelijk een museum zou kunnen vullen. Toen een losvliegende parkiet bij een klant een echte Van Gogh vol poepte en Amy stamelde: ‘Prankster heeft op Van Gogh gepoept!’ lachte de eigenaar, riep zijn huishoudster erbij en vroeg haar de vlek even te reinigen met een vaatdoek en afwasmiddel. ‘Dat is zo weer schoon. Dat doet hij wel vaker,’ was zijn geruststellende antwoord. Het is maar een voorbeeld.

Wie van mensen en honden en katten houdt, zal zich kostelijk amuseren met dit verrukkelijke boek. Goed en lekker leesbaar geschreven, van het ene naar het andere hoogtepunt. Veel New York, veel celebrities, veel rich and famous samen, verenigd door een dierenliefde die grenzen overschrijdt.

Amy Attas – Dierenarts in New York. Vertaald uit het Engels (Pets and the City) door Els Franci-Ekeler. ISBN 978-90-443-6907-6, 317 pagina’s, € 21,99. Amsterdam: The House of Books 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Dieren | Reacties uitgeschakeld

Paternoster

Geplaatst op 23 november 2024 door Piet Windhorst

Seriemoorden zonder einde

Misbruik in de katholieke kerk.

Commissaris Jean Martens van de Antwerpse politie heeft de opdracht een einde te maken aan de moorden op priesters. Als het boek begint zijn er al elf om het leven gebracht. Met zijn assistente Anne Verelst spoedt hij zich naar het twaalfde slachtoffer. Wat ze aantreffen is steeds dezelfde gruwelijke situatie: handen en geslachtsdelen zijn afgesneden en gedeponeerd in een doorschijnende plastic zak die bevestigd is aan de hals van het slachtoffer. Op de zak is een paternoster gelegd.. Een raadsel blijft aanvankelijk hoe de moordenaar zonder enig teken van geweld zijn slachtoffers overmeestert. De politie en de moordenaar zijn afwisselend de verteller.

Auteur

Luc Vos (Westerlo 1968) begon in 2003 met het schrijven van jeugdverhalen en fantasy. In 2022 verscheen zijn debuutthriller, het eerste deel met inspecteur Anne Verelst in de hoofdrol: Zeven. Het werd bekroond met de ThrillZone Award voor het beste Nederlandstalige thrillerdebuut. Paternoster is het tweede deel van de Anne Verelst-serie.

Al in het tweede hoofdstuk zijn we getuige van een moord. Uit wat de moordenaar zegt komen we te weten wat zijn het motief is. Dacht je dat ze het leuk vonden als jij je broek naar beneden deed? Als je je vette lul tegen hen aanduwde. Dacht je dat iemand dat fijn vond als je hen streelde met die vieze handen van jou? In een volgend hoofdstuk vertelt hij dat hij als tienjarige misdienaar door pastoor Paternoster misbruikt werd. De schrijver geeft dus al snel veel details prijs.

Van elke moord wordt beschreven hoe de moordenaar handelt. De procedure is steeds hetzelfde en dat wordt daardoor wel wat eentonig. Naast de moorden wordt ook geschreven over de voorbereidingen door de dader en over zijn jeugd. Typisch is dat hij het misbruik nooit aan zijn ouders kon vertellen. Wat heel duidelijk naar voren komt zijn de gevolgen voor het verdere leven van de misbruikslachtoffers. Ze hebben grote moeite met relaties en vooral met seksualiteit.

Het is voor de politie een hele opgave om de moordenaar te vinden. Hij laat geen sporen na en neemt veel maatregelen om onzichtbaar te blijven. Toch komt de politie stapje voor stapje steeds dichterbij de moordenaar. Ze gebruiken de modernste methoden, zelfs het cybercrime team wordt ingeschakeld. Ook wordt gebruik gemaakt van kunstmatige intelligentie en een drone.

Hoewel commissaris Martens de leiding heeft gekregen bij de opsporingsactie gelukt het hem niet om krachtig leiding te geven. Ondanks zijn grote ervaring is hij niet opgewassen tegen de gruwelijke beelden van de verminkte priesters badend in het bloed. Op een keer denkt hij bij het zien van het zoveelste slachtoffer: hij verdient het. Onwillekeurig krijgt hij sympathie voor de moordenaar. Zijn assistente vindt dat hij beter van de zaak kan worden afgehaald. Zijn collega’s zien dat er iets met hem aan de hand is. Hij draagt inderdaad een geheim bij zich dat pas later wordt onthuld.

Paternoster is een bijzonder geslaagde politieroman. De schrijver is het goed in geslaagd het misbruik in de katholieke kerk aan de kaak te stellen. Ondanks de vroegtijdige onthullingen over de moordenaar blijft de goed opgebouwde roman spannend. Er wordt op gedegen wijze naar een climax toegewerkt en het slot is spectaculair.

Een bijzonder geslaagde politieroman.

Luc Vos – Paternoster. ISBN 978-94-931926-9-0, 334 pagina’s, € 21,00. Noordwijkerhout: LetterRijn 2023.

Geplaatst in Alle Boeken, Deel van een reeks, Detective / Thriller | Reacties uitgeschakeld

Lijtje

Geplaatst op 22 november 2024 door Marianne Janssen

De eeuw van mijn eigenzinnige moeder

Voetballer schrijft voor zijn moeder.

Harmens moeder Lijtje gelooft er heilig in. Ze is ontzettend trots. Ze heeft eindelijk de zoon die ze altijd had willen hebben. De dag dat ik haar vertelde bij Ajax een contract te gaan ondertekenen was een moment dat zij nooit zou vergeten. Althans, dat vertelt zij aan Harmen.

‘U bent toch de beroemde zoon?’ vraagt een nieuwe medewerker van het verzorgingshuis aan mij. (…) Profvoetballer bij Sparta, daarna bij Ajax, bestuurder bij Ajax, trainer en scheidsrechter…’ (…) Alle bewoners van het huis van mijn moeder kijken mij bewonderend aan. Ik was geen illustrator meer, geen schrijver van kinderboeken. Ik was voetballer. En ze was blij. Dus wat zou hij haar blijdschap verstoren?

Met dit verhaal start Harmen van Straaten het boek ‘Lijtje’. Hij schrijft het voor zijn ‘lieve, gekke, ondeugende en niet altijd makkelijke ma.’ Lijtje, zijn moeder, is dement geworden. Altijd gewerkt, altijd zelfstandig, kinderen keurig opgevoed nadat ze de eerste alléén kreeg, brieven schrijvend aan koningin Juliana als iets in de wet haar niet beviel… die zelfstandige Lijtje is er niet meer. Ze leeft, maar ze leeft in vroeger tijden. In een zorgvilla, een verzorgingstehuis. En daar, omringd door lieve mensen, geeft ze haar leven nieuwe inhoud. Ze bedenkt verhalen waarin ze heilig gelooft: haar Harmen is voetballer bij Ajax geworden. En, ze had het eigenlijk stil moeten houden, maar ze heeft het tóch rondverteld: nu schrijft haar beroemde zoon zelfs een boek waarin zíj een rol gaat spelen. Want zíj levert hem de gekke verhalen over oude familieleden. En die verhalen schrijft hij op.

Haar zoon ruimt intussen met zijn zus moeders oude huis leeg. Ze stuiten op een kist met sepiakleurige foto’s. De meeste foto’s zijn van de familie van vader, één foto toont moeders familie, in vol ornaat aanwezig op een feest. Onbekende mensen, maar ondanks dat ze nooit contact hebben gehad weet Harmens moeder allerlei verhalen boven water te halen als ze via die foto in het verleden kijkt. Harmen gaat samen met Lijtje, zijn moeder, over vroeger praten. Als hij op bezoek komt bij ma wordt er eerst een half uurtje over de week bij Ajax gepraat, daarna duiken ze het verleden in. Lijtje heeft veel te vertellen. Hij haalt ook herinneringen aan zijn moeder op. Zo kleuren ze samen Lijtjes leven in. ‘Je was mijn mooiste baby,’ glimt ze. Harmen tempert: ‘Sst, laat de anderen het niet horen. Bovendien, mooi in de luier, lelijk in de sluier.’ Om daarna soepel over te springen naar wéér een vraag over vroeger, die Lijtje vertellend beantwoordt. Soms gaat hij met haar op pad. Ze bezoeken samen in Zutphen het geboortehuis van Lijtje. Daar komt de oorlogstijd plots boven water.

Auteur

Harmen van Straaten (1958) is auteur en illustrator. Hij startte in 1987 als illustrator van kinderboeken. Sinds 2000 schrijft en tekent hij zijn eigen prentenboeken. In 2000 was De straf zijn ‘dubbel-debuut’. Inmiddels is de dubbel-teller de 50 voorbij. Samen met zijn werk als illustrator komt hij op ruim 400 titels in binnen- en buitenland. In 2005 kwam de roman Wonderland uit, in 2006 Luchtacrobaten. Van Straaten kreeg meerdere prijzen, waaronder in 2001 een Gouden Appel op de Biennal of Illustrations Bratislava voor het prentenboek Een opa om nooit te vergeten geschreven door Bette Westera.

Harmen komt uit een echte tekenfamilie. Zijn oom Gerard van Straaten illustreerde jaren lang de Kameleonreeks. Zijn andere oom, Peter van Straaten, was cartoonist voor het Parool en is na zijn dood nog steeds beroemd via de jaarlijkse Zeurkalender.

Lijtje is een ontroerend mooi boek. Teder, lief, grappig, wondermooi geschreven. De liefde voor Lijtje klinkt erin door. Het boek is, zoals haar zoon zelf zegt: een monumentje voor ma, voor haar eigenheid en de vrijheid die ze wilde en pakte en die ze haar kinderen doorgaf. Een vrouw ook die van gedichtjes hield. Daarom citeer ik hier haar lievelingsgedichtje, dat Lijtje steeds opnieuw voordroeg:

‘Ik dacht dat ik een blad zag

Een afgevallen najaarsblad

Maar ik zag dat het een vlinder was

Een vlindertje dat op mijn pad kwam.’

Dit is een wondermooie vlinder van een boekje, van een liefdevolle zoon voor een moeder in het najaar van haar leven. Schitterend.

Harmen van Straaten – Lijtje. De eeuw van mijn eigenzinnige moeder. ISBN 9-789-400-5182-16. 143 pagina’s, € 20,-. Amsterdam: Lev. Uitgevers 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Diversen, Non Fictie | Reacties uitgeschakeld

Het Stravinsky-spel

Geplaatst op 21 november 2024 door Piet Windhorst

Solidair met Sarajevo

Een intellectuele vriendschap.

Het Stravinsky-spel gaat over een bijzondere vriendschap: hecht en intellectueel. Susan Sontag en Cody Garner werden bevriend in hun pubertijd. Ze waren beiden zeer intelligent en leergierig. In Los Angeles ontmoetten ze Stravinsky en Thomas Mann. Later gingen ze hun eigen weg, maar hielden contact. Cody krijgt een relatie met de acteur Levi. Als deze aids krijgt en stervende is vertrekt Cody naar het in oorlog verkerende Sarajevo. Susan Sontag was daar om met een aantal acteurs te werken aan een toneelstuk. Cody gaat haar assisteren. De omstandigheden zijn heel gevaarlijk en primitief.

Auteur

Arthur Japin (Haarlem, 1966) is een Nederlandse acteur en schrijver. Hij volgde een opleiding aan de toneelschool en de kleinkunstacademie. Hij speelde enkele jaren toneel en in 1987 begon hij te schrijven. Bekende werken: De zwarte met het witte hart, De droom van de leeuw, Een schitterend gebrek (Libris Literatuurprijs), De overgave, Vaslav, Maar buiten is het feest.

In een uitgebreid nawoord vertelt de auteur dat zijn roman voor een groot gedeelte op ware feiten berust. Susan Sontag was een beroemde schrijfster en regisseur. Benjamin Moser, partner van Japin, schreef een uitgebreide biografie over haar. Veel van de beschreven gebeurtenissen zijn echt gebeurd, zoals de vriendschap met de voormalig kinderacteur met wie ze Thomas Mann bezocht. Ook de periode in Sarajevo berust op echte gebeurtenissen. Alleen de romanfiguur Cody Garner is een verzonnen personage.

De romanfiguur Susan is een wonderlijke vrouw. Ze lijkt autistisch, is erg intelligent en kijkt neer op minder intelligente mensen. Ze leest moeilijke boeken uit de wereldliteratuur. In Cody ziet je haar evenbeeld. Hij wordt door haar in contact gebracht met de grote schrijvers. Hij moet van haar direct al een boek van Schiller lezen. Het wordt een hechte vriendschap, geen liefdesrelatie. Het is bijzonder dat Susan ook zelfkritiek heeft. Ze neemt zich vaak voor aardiger te zijn voor haar medemensen. Ze maakt een lijstje om empathischer te worden, daarop stond onder andere: Genereuzer zijn, Aandachtiger zijn, Bezorgder zijn, Zorgzamer zijn, Geïnteresseerder zijn, Gevoeliger zijn. Haar behoefte om goed te doen kwam heel duidelijk naar voren toen ze naar het in oorlog zijnde Bosnië ging om te regisseren in Sarajevo.

Hoewel Susan Sontag de hoofdpersoon is, wordt het verhaal het meest vanuit het perspectief van Cody Garner verteld. Boeiend is zijn vriendschap met Susan. Hun honger naar literatuur en kunst veroorzaakt een zoektocht in Los Angeles die hen voert langs boekhandels, bibliotheken, musea en theaters. Ze verzinnen het Stravinsky-spel. De vraag is hoeveel tijd van je eigen leven wil je opofferen om Stravinsky een langer leven te bezorgen zodat hij nog meer kunst zou kunnen scheppen. Een apart hoofdstuk gaat over Cody’s relatie met Eli Marshall, een jonge acteur. Ze hebben een innige liefdesrelatie. Eli krijgt aids. Het verloop van de ziektegeschiedenis wordt uitvoerig beschreven. Het is ontluisterend als Cody Levi niet blijft verzorgen, maar hem in de steek laat.

Indrukwekkend zijn de hoofdstukken die zich afspelen in Sarajevo. Deze Bosnische hoofdstad werd belegerd door het Servische leger. Vanuit de omringende bergen werd er gebombardeerd en geschoten. De afstand van de stad tot de Serviërs was slechts 500 meter. Scherpschutters, snipers genoemd, schoten op alles wat bewoog. De bewoners zaten zonder elektriciteit, water en voedsel. Japin heeft deze omstandigheden heel indringend beschreven. We beleven alles mee met Cody. Ontroerend zijn de toneelrepetities geleid door Susan en Cody. Ze spelen Wachten op Godot van Samuel Becket. Een toepasselijk stuk want de mensen in Sarajevo wachten ook zonder dat ze enig uitzicht hebben. Onder zeer primitieve omstandigheden worden tien voorstellingen gespeeld: geen spotlights, maar kaarsen.

Een indrukwekkende roman

Arthur Japin – Het Stravinsky-spel. ISBN 978-90-295-4290-6, 275 pagina’s, € 24,99. Amsterdam: De Arbeiderspers 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Diversen | Reacties uitgeschakeld

Achter het afzetlint

Geplaatst op 19 november 2024 door Marianne Janssen

De reis van het dode lichaam

Professionals over ‘hun’ plaats delict.

Er zijn dingen die je nooit vergeet, die een onuitwisbare indruk achterlaten. De dood van een geliefd persoon, een ongeluk waarbij iemand betrokken is, een brand, misschien een diefstal. Gelukkig overkomen zulke dingen ons niet vaak. Maar er zijn mensen die beroepshalve dagelijks dergelijke dingen meemaken. Ze zijn arts, verpleegkundige, brandweerman, officier van justitie, politieagent, ambulancemedewerker, ze werken bij forensische opsporing, zijn bloedspoordeskundige, gespecialiseerd uitvaartverzorger of schoonmaker van een plaats delict… Allemaal specialisten die na een eerste 112-melding in de daaropvolgende werkzaamheden kunnen worden opgeroepen, zich naar een ramp-plaats begeven en daar dan aan de gang gaan. Ze kennen elkaar vaak onderling. Maar voor de buitenstaander – voor u en voor mij, de lezers van dit boek – zijn het onzichtbare mensen, bezig achter een roodwit afzetlint dat vreemden buitensluit. Al die specialisten doen ervaringen op waarover ze niet met vreemden spreken. Hooguit onder elkaar, om de spanning te verwerken. Maar ze worden er nooit gevoelloos van, en soms breekt de spanning ze op.

Linda Samplonius is getrouwd met een politieman. Ze weet wat zijn werk met hem doet. En ze besloot met dertien professionals te gaan praten over hun rol, over de emoties die zij ondergaan in hun ontmoetingen met de dood. De auteur schrijft in haar inleiding Tussen de regels door ontdek je de reis die het lichaam maakt na een onnatuurlijk overlijden. Het begint met de hulpverleners die als eersten ter plaatse zijn, bij die mensen kunnen we ons van alles voorstellen. Maar als er vermoeden of twijfel bestaat over de oorzaak van het overlijden komen er mensen die wij als leken niet aan het werk zien: de forensisch arts, de tactische recherche die sporen vastlegt, specialistische teams, al die mensen werken onder leiding van een officier van justitie. Geeft die het lichaam vrij, dan komt de gespecialiseerde uitvaartverzorger eraan te pas. Hij zorgt dat de overledene ‘toonbaar’ wordt voor de nabestaanden zodat die waardig afscheid kunnen nemen. En tot slot komt er iemand die de plaats delict weer schoonmaakt: weer spatzuiver. Als zij zijn geweest ziet niemand meer welke ellende zich heeft afgespeeld in de woning. Samplonius sprak met al die mensen. Zij vertelden haar allemaal welk geval het meeste indruk had gemaakt tijdens hun werkzame leven.

Auteur

Linda Samplonius (1984) is freelance journalist en schrijver. Op haar website voegt ze daaraan toe: ‘verhalenmaker, sparringpartner, denker, doener, moeder, hiker en salsadanser. Hobby: wandelen. Ze werkt onder meer voor RTL Nieuws en Intermediair, voor tijdschriften en krantenbijlages. Zij schrijft veelal over de menselijke verhalen achter het nieuws. Ze heeft een fascinatie voor true crime, dit boek valt daar zeker onder. Ze debuteerde in 2014 met de thriller Koelcel en schreef de verhalenbundel Het cadeau. Ze is getrouwd met een politieman en heeft twee kinderen.

In interviews naar aanleiding van dit boek geeft de auteur aan dat haar man in zijn vak stevig in zijn schoenen staat. Maar ook hij botst regelmatig met de realiteit van zijn werk en die van zijn dagelijks leven. En dát is nu juist het thema wat Samplonius in dit boek te berde brengt.

Zo spreekt ze een bloedspoordeskundige van het Nederlands Forensisch Instituut (NFI) die uren bezig was met een doodgestoken baby, terwijl hij zelf onlangs een zoontje had verloren. Dan komt zoiets veel harder aan. Een oud-ambulancemedewerker, Josef van der Maas, verwoordt treffend waar het op neerkomt, hoeveel een mens kan verdragen: ‘Het leven is een kerfstok, je moet alleen wel zorgen dat je hout overhoudt’. Hij vertelt dat hij een paar keer achter elkaar werd opgeroepen bij een wiegendood. En dat terwijl zijn vrouw net een miskraam had gehad. ‘Voor mij even geen dode baby’s meer’, zegt hij tegen de centralist. Zijn kerfstok was even te zwaar belast.

Een boeiend boek, uitstekend geschreven, Samplonius geeft blijk van een groot empathisch vermogen, gecombineerd met een flinke dosis respect voor de arbeiders-met-de-dood bij wie de dood soms onder de huid dreigt te kruipen omdat ellende nooit echt kan wennen.

Linda Samplonius – Achter het afzetlint. ISBN 9-789-026-364-96-9. 205 pagina’s, € 21,99. Amsterdam: Ambo | Anthos 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Diversen | Reacties uitgeschakeld

Nederlands Rijmwoordenboek

Geplaatst op 18 november 2024 door Adrianus

Het kan echt beter dan troelala, chocola

De allernieuwste editie.

Weet u het nog? Sint heeft tijden zitten denken, wat hij aan [stippel stippel stippel] zou schenken. Als ik mij niet vergis is dit een onderdeel van de legendarische Majoor Kees-conference van wijlen Paul van Vliet.

Deze zin komt nog steeds voor in veel Sinterklaasgedichten. Rijmen is moeilijk en niet iedereen is creatief. En dat terwijl alleen op de uitgang -enken alleen al de volgende woorden rijmen: denken, drenken, krenken, schenken, slenken, tanken, wenken, zwenken, bedenken, doordenken, gedenken, herdenken, verdenken, doordenken, geschenken, overdenken, prakkedenken, toebedenken, godsgeschenken, stille wenken, dat zou ik denken, niet weg te denken, aandenken en doemdenken. Hoe komt uw recensent erbij? Uit de nieuwste editie van het Nederlands Rijmwoordenboek van de onvolprezen Jaap Bakker.

Auteur

Jaap Bakker (1955) is arts-docent, tekstdichter en publicist op het gebied van taal en verstechniek. In 1985 verscheen de eerste editie van zijn Nederlands Rijmwoordenboek. Sindsdien bleef hij woorden verzamelen en schaven aan de systematiek van zijn rijmlexicon, wat resulteerde in steeds weer vernieuwde en uitgebreide edities.

Bakker schreef liedteksten voor onder meer Jasperina de Jong, Joke Bruijs, Marjol Flore, Karin Bloemen, Gerard Cox en Kinderen voor Kinderen.

Dit omvangrijke werk rangschikt op alfabet talloze woorduitgangen van de klinkers. Zo maar een willekeurige greep: -aaf, -aag, -aagje, -aagjes, -aai, -avelt, -enkie, -er, -erder, -ieven, -iezo, -insen, -oeken, -oksen, -onnen, -uimpje, -unst. De lijsten zijn soms onuitputtelijk. Het is niet meer nodig vanwege uw beperkte fantasie uw geliefde jaarlijks te ‘verrassen’ met: troelala, troelala. Voor jou nu een letter van chocola.

Met een beetje fantasie moet het nu mogelijk zijn met behulp van dit boek een fraai sinterklaasgedicht te schrijven. Maar ik kan me goed voorstellen dat ook liedjesschrijvers dit werk met succes zullen raadplegen. En het opent ook nog nieuwe perspectieven voor romantici van alle leeftijden die hun geliefde met een fraai gedicht willen bezingen.

Het werk wordt gecompleteerd met enkele rijmtips en een uitgebreide dichtgids.

Leuk en nuttig.

Jaap Bakker – Nederlands Rijmwoordenboek. ISBN 978-90-388-1538-1, 525 pagina’s, € 22,50. Amsterdam: Nijgh en Van Ditmar 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Poëzie | Reacties uitgeschakeld

Mijn bijbelverhalen

Geplaatst op 17 november 2024 door Piet Windhorst

De complete Bijbel naverteld

Verhalen voor jong en oud.

In zijn inleiding vertelt de auteur Tom Wright waarom hij het nodig vond een nieuwe kinderbijbel toe te voegen aan de talrijke kinderbijbels die er al zijn. De meeste kinderbijbels bevatten niet het hele verhaal van de Bijbel. Ze halen wat stukjes uit het Oude Testament en misschien een paar meer uit het Nieuwe Testament. De Bijbel vertelt ons het grote verhaal over Gods reddingsplan voor de wereld. Het is het verhaal van de schepping in Genesis tot de climax van de nieuwe schepping aan het eind van Openbaring. In de 140 verhalen van dit boek verwerkt Tom Wright de kernpunten die hij na een jarenlange Bijbelstudie belangrijk vindt. Hoewel het een kinderbijbel wordt genoemd is ‘Mijn bijbelverhalen’ zeker ook geschikt voor volwassenen. De uitgever geeft aan dat de kinderbijbel bestemd voor kinderen van zes tot tien jaar. Dat lijkt mij onjuist. Het is ook zeker geen voorleesbijbel.

Auteur

Tom Wright (1948) is een Britse Anglicaanse Theoloog. Van 2003 tot 2010 was hij bisschop van Durham. Hij is als senior research fellow verbonden aan de universiteit van Oxford en heeft talrijke boeken gepubliceerd.

Deze kinderbijbel bevat maar liefst 140 verhalen. Ze zijn afkomstig uit de hele Bijbel. Toch heeft Tom Wright een keuze moeten maken. Uit 41 Bijbelboeken koos hij zijn verhalen en 21 Bijbelboeken betrok hij niet in zijn verhaalkeuze. Het gaat in dit geval om boeken als Hooglied en de meeste kleine profeten. Het is opvallend dat het verhaal van Job niet voorkomt. Wel Jona, een logische keuze. In het Nieuwe Testament zijn vele verhalen uit de evangeliën gekozen, maar ook zeven verhalen ontleend aan de brieven en zelfs twee verhalen uit Openbaring, geen eenvoudige kost.

In tegenstelling tot oudere kinderbijbels is dit boek anders van opzet. De teksten zijn beknopt, eenvoudig en zakelijk. Er zijn ook geen dialogen en beschrijvingen. Een van de mooiste verhalen in de Bijbel is Jozef in de put, een heerlijk verhaal om te vertellen of voor te lezen. Een citaat laat zien hoe sober de tekst is: Ze hesen Jozef uit de put en verkochten hem aan de vreemdelingen. Toen gingen ze weer naar huis. Sommige teksten bestaan uit opsommingen. Een voorbeeld daarvan is de Bergrede. Dat gaat als volgt: Jezus nam zijn discipelen mee de heuvels in. Hij begon zo: gelukkig ben je als je arm van geest bent! Gods koninkrijk is voor jou. Enkele teksten zijn in dichtvorm. Prachtig gedaan maar toch te moeilijk voor jonge kinderen.

Mijn bijbelverhalen is zowel qua uiterlijk als qua inhoud een vrolijk boek. Toch wordt ook aandacht besteed aan de zonde, een begrip dat bij jonge mensen nog nauwelijks bekend is. Het wordt als volgt uitgelegd: mensen zeggen en doen verkeerde dingen die het leven bederven. Dingen die tot de dood leiden, ver bij God vandaan. Dat wordt zonde genoemd. Daartegenover wordt over seksualiteit niet moeilijk gedaan. Ik herinner me dat mijn dochtertje uit de zondagsschool kwam. Er was verteld over Jozef en de vrouw van Potifar. Zij lokte hem in bed, maar zo vertelde de juf, Jozef zei: ‘Ik heb al geslapen’. In deze kinderbijbel wordt niets verbloemd want er staat: Ze probeerde hem over te halen om met haar naar bed te gaan, maar Jozef zei nee. Dat geldt ook voor het verhaal van David en Bathseba. In dit boek draagt het verhaal de titel Davids verschrikkelijke zonde. Hier wordt niet moeilijk gedaan over seks. Hij sliep met haar en stuurde haar daarna weer naar huis. Een paar weken later ontdekte Bathseba dat ze een baby zou krijgen.

Het is heel prettig dat bij ieder verhaal aangegeven wordt waar het in de Bijbel staat. Zo kun je als je een onderwerp interessant vindt het nalezen in de Bijbel. Daarnaast wordt ook verwezen naar verwante Bijbelgedeeltes. Hieronder volgen drie voorbeelden. Als eerste het verhaal De trap naar de hemel (Genesis 28), het verhaal dat Jakob droomt. Het bijpassende verhaal is De schitterende tempel (1 Koningen 5-9). Salomo heeft de tempel gebouwd. Beide hebben het thema: Ik zal voor altijd bij mijn volk blijven wonen. Twee verhalen gaan over de Goede Herder: Jahweh is mijn herder (Psalm 23) en De goede herder (Johannes 10). Tenslotte twee verhalen over de liefde: De betekenis van christelijke liefde (1 Korinthe) en God is liefde ( 1 Johannes).

Een apart compliment verdient de vormgeving. De buitenkant is heel kleurig en vol afbeeldingen van Bijbelse taferelen. Naast elk verhaal staat een bladzijdegrote illustratie. De illustraties zijn naïef maar ook ontroerend. Het boek wordt afgesloten met een aantal kaarten.

Mijn Bijbelverhalen is een schitterende kinderbijbel die ook volwassenen kan steunen bij het lezen van de Bijbel. Het boek is minder geschikt voor jonge kinderen.

Tom Wright – Mijn bijbelverhalen. Vertaald uit het Engels (My Big Story Bible) door Corine van Oord. ISBN 978-90-653-9548-7, 293 pagina’s, € 34,99. Leeuwarden: Jongbloed Media 2024.

Geplaatst in Alle Boeken, Religie | Reacties uitgeschakeld

Peter’s Zeurkalender 2025

Geplaatst op 15 november 2024 door Marianne Janssen

Het beste van het beste

Elke dag een lach.

Normaal gesproken maak ik lezers geen deelgenoot van de badkamerrituelen te mijnen huize. Maar in dit geval kán het niet anders. Ook al, omdat ik ervan overtuigd ben dat ik deze rituelen met duizenden lezers/kijkers deel.

Daar gaan we: de wekker loopt af. In vele slaapkamers zouden slapers zich nog gaarne even omdraaien, maar de dag begint, de plicht roept en er zit dus niet anders op dan zuchtend richting douche te lopen, op weg naar de ernst van de dag.

Maar: wat een feest wat wacht ons daar? Peter’s Zeurkalender. Ook dit jaar! Eén blik op Peters blad van de dag wordt gevolgd door een bevrijdende lach. Zo gaat Peter van Straaten dagelijks door. Van woensdag 1 januari 2025 tot en met woensdag 31 december 2025 trakteert de tekenaar van de lach ons steeds opnieuw op plezier. Ik schrijf nu 2025, omdat de kalender ook dit jaar weer uitkomt, maar de Zeurkalender komt al járen uit, al sinds eind 1993 toen Peter’s Zeurkalender 1994 uitkwam. Een scheurkalender als Zeurkalender, voor ieder een feestkalender.

Wat een gave als je dat kan, wat geweldig als je zelfs na je dood mensen nog dagelijks weet te plezieren. Als je mensen van hun ochtendhumeur af kan helpen, met een vilein, geestig, vals of lief tekeningetje met een puntige tekst. Want Peter van Straaten kan even goed tekenen als schrijven, het is geen wonder dat deze combinatie al jaren vele duizenden bewonderaars trekt.

Auteur

Peter van Straaten (1935-2016) was zowel tekenaar als schrijver. Hij hield het niet bij één genre, hij tekende politieke prenten, cartoons, schreef de veelgeroemde Agnes-boeken en kreeg vele prijzen voor zijn werk. In 2011 bekroonde de Universiteit Leiden zijn werk met een eredoctoraat vanwege de manier waarop zijn prenten inzicht bieden in het menselijk gedrag. Na zijn overlijden bleven zijn bundels verschijnen. Veelal themabundels, over roken, ouder worden, en natuurlijk de kalenders. De kalender van dit jaar, 2025, is de tiende Gouden Editie, met de beste tekeningen uit de zeurkalenders van de afgelopen jaren. Opnieuw een feest.

Trakteer uzelf op een dagelijkse lach, maar vergeet vooral niet ál uw vrienden in uw vreugd te laten delen. Want wat is er mooier dan een lach cadeau te geven, laat staan 365 dagen met een lach?!

De uitgever gaf toestemming tot het plaatsen van drie tekeningen uit de kalender van dit jaar. Het was lastig kiezen, maar daar gaan we. Veel plezier.

Peter van Straaten – Peter’s Zeurkalender 2025. Gouden editie nummer 10. ISBN 978-94-6336-200-9. 365 blaadjes, € 16,90. Amsterdam: Uitgeverij De Harmonie 2024.

Geplaatst in Jaarlijkse uitgave, Kalenders | Reacties uitgeschakeld